Yangın Nasıl Söndürülür? Hangi Yangın Neyle Söndürülür?
Özellikle yaz aylarında daha sık görülen, büyük felaketlerden biri yangındır. Gerek ormanlık alan gibi açık alanlarda, gerek evlerde, gerekse iş yerlerinde çıkabilen yangınlar, büyük facialara yol açabilir. Yangın nasıl söndürülür? Yangın sınıfları nelerdir? Yangın safhaları nelerdir? Elektrik yangını nasıl söndürülür? Hangi yangın nasıl söndürülür? Tüm merak edilenleri sizler için derledik…
Yangın Nedir?
Yangın, kontrol dışı oluşan, tehlike meydana getiren, söndürülmediği zaman diliminde maddi, manevi ve can güvenliğine zarar veren yanma olayıdır.
Yangın oluşması için 4 unsur gerekir, bu unsurlar şunlardır;
Yanıcı madde, oksijen, ısı ve kimyasal zincirleme reaksiyon.
Yangının en büyük tehlikesi “çok hızlı büyümesidir.” Yangın, her 10 °C’lık ısı artışında kendini ikiye katlar. Bu nedenle erken müdahale çok önemlidir.
Yangının Safhaları Nelerdir?
Yangının, alev dili (flame-over) denilen başlangıç safhası, flash-over denilen ani tam tutuşma safhası, backdraft (yangın patlaması) patlamaya neden olan safhası vardır.
Yangın Nasıl Söndürülür?
Yangın çoğunlukla dikkatsizlik sonucu ortaya çıkar. Bazen piknik sonrası atılan bir cam parçası, bazen hasarlı elektrik tesisatı, bazen de mutfakta yapılan dikkatsizlik sonucu ortaya çıkabilir. Bu büyük felaket için küçücük bir dikkatsizlik yeterli olur. Yangın anında sakin olmak, panik yapmamak çok önemlidir. İstenmeyen bu durum karşısında sakin olunmalı ve hemen müdahale edilmelidir. Bu felaket karşısında yangın tüpleri ilk kullanılacak aletler olmalıdır. Bu nedenle evlerde dahil olmak üzere, işyeri ve araçlarda mutlaka yangın tüpü olmalıdır. Yangın çıktığında yapılması gereken en önemli şey itfaiyeye haber vermektir. İtfaiye ekiplerinin hemen müdahale edebilmesi için beklenmeden haber verilmesi hayati önem taşır. Yapılan müdahalede yangına sebeb olan yanıcı maddeye müdahale edilmeli ve uygun yolla söndürülmelidir. Yangın türlerine göre söndürme yöntemleri farklıdır.
Hangi Yangın Neyle Söndürülür?
Yangın gibi büyük felaketlerde hız çok önemlidir. Söndürme işleminde temel amaç yanan madde ile oksijen yani hava temasını kesmektir. Ancak yangının çıktığı yer ve alan farklı söndürme yolları gerektirir. Örneğin küçük bir yağ tenceresinde çıkan yangını söndürmek için tencerenin kapağını kapatmak yeterlidir. Metal alanlarda çıkan yangın için özel tozlar kullanılır. Orman yangınlarında su, köpük toz, kum gibi söndürücüler kullanılır. Gaz ve elektrik yangınlarında öncelik gazın kaynağını ve elektrik akımını kesmek olmalıdır. A sınıfı gibi kor olan yangınlarda söndürme işlemi kadar soğutma işlemini de önemlidir.
Yangın Söndürme Yöntemleri Nelerdir?
Havayı kesme
Havayı kesme için örtme, boğma yöntemelri kullanılır.
Yangının çıkması ve büyümesi için “oksijene” ihtiyaç duyar. Havayı, oksijeni keserek yangın kısa sürede söndürülebilir. Açık alanda çıkan yangın için kum, toprak ile yangın örtülerek hava kesilebilir. Yine köpük, klor, azot gibi maddelerde yangın ile oksijenin temasını keser. Ev içinde çıkan yangınlar için, yangın tüpü, halı, kilim gibi kalın eşyalarla yangın örtülerek hava teması kesilebilir.
Boğma yöntemi, yangının oksijenle temasını kesmek için kullanılan diğer bir yöntemdir. Özellikle kapalı alan yangınlarında kullanılır.
Soğutarak söndürme
Soğutarak söndürme yönteminde, yanan maddeyi boğma ve ısıyı dağıtarak ısıyı düşürme hedeflenir. Su, soğutarak söndürmede kullanılan önemli maddelerden biridir. Su ile soğutma yönteminde, yanıcı maddenin ısısı dağılır ve ısının etkisi düşerek yangın söner. Güçlü üfleme de soğutarak söndürme yöntemlerinden biridir.
Yangın Su ile Söndürülür mü?
Su, ateşi söndüren maddelerin başında gelir. Özellikle katı, organik maddeler için su ile söndürme oldukça büyük yer taşır. Su, A sınıfı yangınlar için muhteşem bir söndürücüdür. Ancak yağ yangınlarında su kullanılmamalıdır. Su, yanan yağı dağıtır ve yangının dağılmasına neden olur.
Yangın Sınıfları (Tipleri) Nelerdir?
Yangın çıkış yeri ve yanan maddelere göre sınıflara ayrılır. Yangın sınıfları şunlardır:
A Sınıfı yangın
Çoğunlukla organik yapıdaki katı maddelerde, kor şeklinde oluşan yangınlardır.
B Sınıfı yangınlar
Sıvı yada sıvılaşabilen katı maddelerde çıkan yangınlar
C Sınıfı yangınlar
Gaz yangınlarıdır.
D Sınıfı yangın
Metal maddelerde çıkan yangınlardır.
F Sınıfı yangın
hayvansal ve bitkisel yağlardan, pişirme aletlerinden çıkan yangınlardır.
Hangi Yangın Nasıl Söndürülür?
Yangın sınıflarına göre söndürme yöntemi farklı olur. D sınıfı grubuna giren metal yangınları ile A sınıfı organik yangın aynı yöntemle söndürmek uygun olmayabilir.
A Sınıfı Yangınlar Nasıl Söndürülür?
A sınıfı yangınlar, kumaş, odun, orman, kömür gibi normal kor halinde yanan yangınlardır. Özellikel her yaz sıkça duyduğumuz “orman yangınları” A sınıfı yangın grubuna girer. Orman yangınlarında yanan kozalakların sıçramasıyla yangın çok hızlı dağılabilir. A sınıfı yangınlarda boğma yöntemi ile oksijen teması kesilir ve soğutma yöntemiyle alan soğutulur.
B Sınıfı Yangın Nasıl Söndürülür?
B sınıfı yangınlar, benzin, mazot, katrani alkol gibi sıvı yada sıvılaşabilen maddelerin yanmasıdır. B sınıfı yangınlarda kor olmaz,sadece alev olur. B sınıfı yangınları söndürmek için boğma yöntemi yeterli olacaktır.
C Sınıfı Yangın Nasıl Söndürülür?
C sınıfı yangınlar gaz kaynaklıdır. Öncelikle gaz kaynağının kesilmesi gerekir. Ardından soğutma yapılarak söndürme işlemi tamamlanır.
D Sınıfı Yangın Nasıl Söndürülür?
D sınıfı yangınlar hafif metal yangınlarıdır. Titanyum, alüminyum gibi metallerde oluşan yangınlar bu gruba girer. D sınıfı yangınlar söndürme işlemi için özel üretilmiş D sınıfı kuru toz ile söndürülür.
F Sınıfı Yangınlar (Yağdan Çıkan Yangınlar) Nasıl Söndürülür?
F sınıfı yangınlar, yağ yangınlarıdır. Özellikle ev ve iş yeri mutfaklarında sıkça meydana gelir. F sınıfı, yağ yangınlarında su kullanmak doğru değildir. Islak bir battaniye ile yangın örtülerek oksijen teması kesilebilir. Yangın tüpleri, kuru kimyevi yangın söndürücü tozlar söndürme işleminde kullanılır. F sınıfı, yağ yangınlarda yanıcı madde olan yağı dağıtmamak önemlidir. Kullanılan madde oksijeni kesmeli, yanıcı yağı etrafa sıçratmamalıdır.
Elektrik Yangını Nasıl Söndürülür?
İnsanoğlunun hayatını kolaylaştıran belkide en büyük buluş elektriktir. Ancak bazı dikkatsizlikler sonucu elektrik büyük felaketlere neden olabilir. Elektrik yangınlarının en sık rastlanan nedenlerden biri tesisat sorunlarıdır. Yönetmeliğe uygun yapılmayan tesisatlar, hasar görmüş, eskimiş tesisatlar ciddi tehlike oluşturur.
Elektrik kaynaklı yangınlar iki kat daha tehlikelidir. Söndürme işlemi öncesi elektrik akımı mutlaka kesilmelidir, yoksa çarpılma gibi ciddi sorunlar ortaya çıkabilir. Yangın çıkan alan küçük ise oksijen teması kesilerek söndürme işlemi yapılır. Daha büyük elektrik yangınları için kimyasal tozlar yada karbondioksitli söndürücüler kullanılır.
Evde Çıkan Yangın Nasıl Söndürülür?
Evde çıkan yangın için öncelik panik yapmadan yangının kaynağını bulmak olmalıdır. Gaz kaynaklı ise hemen gaz kesilmeli, elektrik kaynaklı ise elektrik akımı kesilmelidir. Yanan madde ile hava teması kesilmelidir. Yağ kaynaklı yangın ise su kullanılmadan söndürme işlemi yapılmalı, kapak, ıslak battaniye gibi aletler kullanılarak örtme işlemiyle söndürme gerçekleştirilmelidir. Yangın kontrol altına alınmaz ise hemen itfaiyeye haber verilmelidir. İtfaiyeye haber verirken açık adres belirtilmeli, evin cinsi (ahşap gibi) bildirilmelidir. Yangın kapalı alanda ise kapı ve pencereler kapatılmalıdır. Bu işlem sırasında yanan yerden çıkılmalıdır. Yangın anında dolap içlerine girilmemelidir. Yangın kadar dumanda insanlara zarar verir. Dumandan etkilenmemek için eğilerek yada sürünerek hareket edilmeli, ıslak havlu, kıyafet gibi objelerle ağız kapatılmalıdır. Kıyafetin alev alması durumunda asla koşulmamalı, direkt yere yatılmalıdır.
Yangın Söndürme Tüpü Nasıl Kullanılır?
Yangın söndürme tüpü, yangına ilk müdahalede, yangının büyümeden söndürülmesinde oldukça etkilidir. Yangın söndürme tüpü kolay ulaşılabilecek bir yerde olmalı ve duvara sabitlenmelidir. Bu tüplerin bakımı ilgili firma tarafından her yıl yapılmalı, boşalan yangın tüpleri mutlaka doldurulmalıdır.
Yangın söndürme tüpü şöyle kullanılır:
Pimi çek, yanan maddeye, ateşin kaynağına doğrult, sık ve süpür.
