Tüp Bebek Tedavisi

Son yıllarda artan kısırlık oranıyla beraber üremeye yardımcı olan”tüp bebek” uygulamasını  tercih edenlerin sayısı da arttı . Bebek sahibi olmak isteyen, ama doğal yollarla bebek sahibi olamayan çiftler “ tüp bebek” yöntemini araştırmaya başlıyor. Peki tüp bebek nedir? Tüp bebek kimlere yapılır? Tüp bebek nasıl yapılır? Merak edilenleri sizler için derledik…

Tüp Bebek Nedir?

Tüp bebek yöntemi, doğal yollarla bebek sahibi olamayan çiftlere uygulanan bir yardımcı üreme yöntemidir. “ Tüp bebek” Son zamanların en sık tercih edilen kısırlık tedavilerinin başında geliyor.

Tüp bebek  tedavisi, kadın yumurtası ile erkek menisinin( sperm), vücut dışında laboratuvar ortamında döllenmesini sağlayarak, döllenmiş olan yumurtalardan( embriyo) belirli sayıda seçilmesi ve rahime yerleştirilmesi işlemidir.

Tüp bebek uygulaması 1971 yılından itibaren uygulanan bir yöntemdir. İlerleyen teknoloji ile beraber, tüp bebek yöntemi de gelişerek günümüze kadar gelmiştir. 

Tüp bebek uygulamasının kurucusu Robert G. Edwards’dur. Tüp bebek tedavisiyle dünyaya gelen ilk bebek, 1978 senesinde İngiltere’de doğan Louise Brown isimli bebektir. 

Kısırlık tedavisinde gerçekleşen mucizevi bu tedavi yöntemiyle, bebek sahibi olamayan bir çok çift, anne baba olmayı başarmışlardır.

Türkiye’de ilk tüp bebek tedavisi, 1989 senesinde Ege Üniversitesi’nde gerçekleşmiş ve ilk tüp bebek dünyaya gözlerini açmıştır.

Son yıllarda çok sık rastlanan nedeni bulunamayan kısırlık durumunda tüp bebek tedavisi sayesinde çiftler bebek sahibi olabiliyor. Ayrıca; düşük kalite sperm sorunlarında, yaşın ileri olması durumlarında ve kilo sorunu olanlarda tüp bebek tedavisi ile bebek sahibi olabiliyor.

Tüp bebek tedavisinde, anneden alınan yumurta ile babadan alınan sperm laboratuvar koşullarında döllenmesi sağlanıyor. Döllenen yumurtalar, bölünmeye başlayıp embriyo haline geldiklerinde anne adayının rahmine yerleştiriliyor. Tüp bebek tedavisinin bu aşamadan sonraki zamanları, doğal hamilelikle aynı geçiyor.

Tüp bebek yumurtalarının döllenme işlemi iki şekilde gerçekleşir

1.yöntem

Laboratuvar koşullarında döllenme işlemi, spermleri yumurtaların yanına bırakarak, spermlerin kendi kendine yumurtaların içine girmesi beklenir. Bu şekilde döllenmenin oluşması sağlanır, bu yöntem klasik tüp bebek yöntemidir.

2. yöntem ( Mikroenjeksiyon )

Mikroskop altında sperm doğrudan yumurtaların içine enjekte edilerek döllenme sağlanır. Bu yönteme “mikroenjeksiyon” denir. 

Tüp bebek tedavisinde hangi yöntemin uygulanacağını, uzmana doktor çiftlerin durumlarına göre belirler.

Tüp Bebek Aşamaları

1.Aşama Regli döngüsünün düzenlenmesi

Tüp bebek tedavisine karar verildiği andan sonra ilk adet gününden doğum kontrol hapı kullanılmaya başlanır. Doğum kontrol hapına başlanmasının amacı, adet döngüsünü düzene sokmak ve sonraki adet zamanına kadar oluşabilecek herhangi bir yumurtalık kistini engellemek. 

Reglin 21. gününde hormon tedavisine de başlanır. Bu hormonlar burun spreyi veya enjeksiyon şeklinde alınır.

2.Aşama Yumurtalıkların uyarılması

Yeni adet zamanının 3. gününde, yumurtaların uyarılması amacıyla enjeksiyon şeklinde hormonlara başlanır. Bu hormonların amacı, birden çok yumurta hücresinin oluşmasını sağlayarak gebelik ihtimalini artırmaktır. Yumurtaların uyarılma  zamanı ortalama 12 gündür. 

Ancak bu süreç kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.

3.Aşama Yumurtaların toplanması

Tüp bebek tedavisinin bu aşamasında, yumurtalar belirli bir olgunluğa ve büyüklüğe ulaştığı zaman, farklı bir hormonal iğneye başlanır. Bu ilacın amacı, yumurta hücrelerinin çaylamasıdır.

Bu hormon iğnesinin yapımından yaklaşık 34-36 saat sonra yumurta toplama işlemi uygulanır.

Yumurta toplama işlemi; Hasta sabah aç karnına hastaneye yatış yapar. İşlem saati geldiğinde anestezi verilir ve yumurta toplama işlemi uygulanır. Bu işlem yaklaşık 20-30 dakika arasında sürer.  

Yumurta toplama işleminde, vajinal yolla yumurtalara ulaşılır ve yumurtaları dışarı doğru emen bir enjeksiyonla yumurtalar çıkartılır. Hasta uyuduğu için hiç birşey hissetmez.

Hastalardan toplanan yumurta sayısı ortalama olarak 10-12 civarındadır, ancak bu rakamlar kişilere göre değişiklik gösterir.

İşlem sonrası hasta evine dönebilir.

4.Aşama Döllenme

Toplanan yumurta hücreleri, laboratuvar ortamında spermlerle klasik tüp bebek yöntemiyle veya mikroenjeksiyon yöntemiyle döllenir. Bu işlem ortalama 12- 15 saat arası sürebilir.

5. Aşama Embriyo nakli

Döllenmiş embriyolar, yumurta halinde toplanmasından 48-72 saat içinde anne rahmine transfer edilir. Bu süre 120 saate kadar değişiklik gösterebilir. 

Embriyolar, ince bir kateter sayesinde rahim ağzından, rahim içine yerleştirilir.  Bu işlem ağrısız bir işlemdir. İşlemden yarım saat sonra hasta evine gidebilir.

6. Aşama Hamilelik testi

Embriyo hasta rahmine yerleştirildikten 12 gün sonra hamilelik testi yapılır.

Hamilelik testinde açlık ve tokluk durumu etki etmez.

Tüp Bebek Hangi Durumlarda Yapılır?

Hiçbir korunma yöntemini kullanmadan cinsel beraberlik sağlamalarına rağmen hamile kalınmaması ve bu sürenin bir yılı aşması durumunda uzman doktora gidilmelidir.Bunun dışında:

• 30 yaşını geçmiş kadınlar hamilelik düşünüyor ise ve regli döngüsü düzensiz ise
• Regli döngünüz düzensiz ve ağrı geçiyor ise ve korunmadığınız halde hamile kalmadıysanız
• Çikolata kisti gibi hastalıklarda
• Tekrarlayan düşük durumlarında
• Testis ve prostat hastalıkları var ise
• Sperm  sayısı yeterli değilse
• Cinsel sorunlar var ise
• Kadının yumurta kanallarının tıkalı olduğu durumlarda
• Kadın üreme organının etrafında yapışkanlık olması durumunda . Bu yapışkanlık  geçirilen bir operasyon kaynaklı da olabilir. Tüp bebek tedavisinden önce, bu sorun tedavi edilmelidir.
• Yumurtlama sorunu olan kadınlar. Yumurtlama sorunu daha önceki tedavilere cevap vermediyse tüp bebek yöntemi tercih edilir.
• Endometriozis hastalığı olan kadınlar. 

Endometriozis hastalığı, rahim içinde olması gereken ve her regl zamanında vücuttan atılan endometrium tabakasının  rahim dışında, yumurtalıklarda, tüplerin etrafında ve bağırsakta bulunmasıdır.

• Sebebi belli olmayan kısırlık
• Yaşın ilerlemesi, özellikle 35 yaş üstü kadınlar tüp bebek düşünebilir.

Bu gibi durumlarda tüp bebek yöntemine başvurulabilir.

Tüp Bebekte Yaş Sınırı Var mıdır?

Tüp bebek tedavisinde, kadınlara 45 yaşına kadar tedavi uygulanabilir. Ancak, kadınların 35 yaşında sonra yumurta sayılarında azalma olur ve yumurtlama kalitesi bozulur ve düşer. Bu etkenler sonucunda tüp bebek tedavisinin başarılı olma ihtimali düşer. 

Tüp bebek tedavisinde, ilk önce kadının yumurta rezervleri bakılır. Yaşı genç dahi olsa, yumurta rezervlerinde yeterlilik yok ise tüp bebek tedavisi başarılı sonuç vermeyebilir.

Erkeklerde sperm üretimi her yaşta devam eder, ancak, 55 yaş üzeri erkeklerde sperm sayısı ve hareketliliği %54 azalır.

Tüp Bebek Tedavisinde Çoğul Hamilelik Olur mu?

Türkiye’de yasalara göre tüp bebek tedavisinde,2 taneden fazla embriyo yerleştirmek yasaktır. Tek embriyo yerleştirildiğinde, ikiz hamilelik olma oranı( tek yumurta ikizi) oldukça düşüktür.

Tüp bebek yöntemi ile, 2 embriyo yerleştirildiğinde ikiz bebek( çift yumurta ikizi) ihtimali yaklaşık üçte birdir. 

Çok nadir durumlarda 2 embriyo yerleştirildiği halde 3  hatta 4 bebek oluşabiliyor. 

Tüp bebek tedavisinde çoğul gebelik riskli sayıldığı için, transfer edilecek embriyo sayısına doktor ve anne baba adayları beraber karar vermelidir. Ayrıca rahime yerleştirilmeyen embriyolar dondurulup beş yıl saklanabiliyor.

Tüp Bebek Tedavisinde Aşılama Yöntemi Nedir?

Aşılama, erkekten alınan spermin laboratuvar ortamında hazırlanarak tam yumurtalama döneminde rahime verilmesidir.

Aşılama yönteminde, kadında olan yumurtalar ilaçlarla uyarılır ve olgunlaşıp çatlaması sağlanır. Yumurtalar olgunlaşıp çatlamaya hazır hale geldiklerinde laboratuvar ortamında yıkanmış, hazırlanmış, en aktif haline getirilmiş spermler rahime verilir. Bu yöntemle döllenme kadın rahminde olur.

Aşılama tedavisi doğal bir yöntemdir. Sadece spermler laboratuvar ortamında hazırlanır ve ince bir kateter yardımıyla rahime ağrısız bir şekilde gönderilir. 

Aşılama uygulanabilmesi için tüplerin sağlığıyla ilgili bir sorun olmaması lazımdır, en azından bir tüpün açık olması gereklidir.

Aşılama yöntemi 15 gün sürer. Bu süre içinde  kadın 2-3 defa ultrasonografi takibine gider.

Aşılama yönteminin yapıldığı durumlar

• Sperm sayısı az olduğu durumlar
• Sperm hareketinin az olduğu durumlar
• Kadında yumurtlama problemi
• Erken belli olan kısırlık
• Çikolata kisti olduğu durumlarda aşılama yöntemine başvurulur.

Aşılama Yöntemi İle Tüp Bebek Arasındaki Fark Nedir?

Aşılama yöntemi, özellikle erkeğe bağlı ve sebebi belli olmayan kısırlık durumunda ilk tercih edilen yöntemdir. 

Aşılamada da, tüp bebek yönteminde  olduğu gibi kadının yumurtalıkları uyarılır, yumurtalar çatladıktan sonra erkekten alınan sperm kadına transfer edilir.

Aşılama yönteminde, kadının tüplerinden en az birinin açık olması gerekir. Erkeğin ise sperm durumu normal veya normale yakın olmalıdır. 

Tüp Bebek Tedavisinde Dikkat Edilecekler

• Tüp bebek tedavisi öncesi anne adayının kullandığı ilaçlar var ise doktoruna bilgi vermesi gerekiyor.
• Tedavi öncesi anne adayı geçirdiği genital rahatsızlıklarını doktoruna bildirmeleri gerekiyor.
• Tedavi öncesi sigara ve alkol kullanımı bırakılmalıdır.
• Tüp bebek tedavisinde kilo önemlidir, tedavi öncesi ideal kiloya ulaşılması lazım.
• Baba adayı ateşli rahatsızlık geçirdi ise  bu durumu doktora bildirmesi gerekir.
• Baba adayı tedavi öncesi sigara ve alkolü bırakmalıdır.
• Baba adayı düzenli kullandığı ilacı doktoruna bildirmelidir.
• Baba adayı tedavi öncesi çok sıcak ortamlarda bulunmamalıdır. 

Tüp Bebek Tedavisinde Tedavi sırasında dikkat edilecekler

• Tüp bebek tedavisi boyunca sigara ve alkol kullanılmamalıdır.
• Tedavi sırasında anne adayı çok fazla egzersiz ve spor yapmamalıdır.
• Anne adayı beslenmesine dikkat etmelidir. Mümkün olduğunca mevsiminde ve dengeli beslenmelidir.
• Tüp bebek tedavisi sırasında stresten uzak durulmalıdır.
• Baba adayı sperm örneği vereceği günden üç gün öncesine kadar cinsel birlektilikte bulunmamalı ve boşalmamalıdır.

Tüp Bebek Tedavisinde Tedavi sonrası

• Embriyo transferi yapıldığı gün banyo yapılmamalıdır.
• Transfer sonrası ağır spor yapılmamalıdır.
• Sigara alkol kullanılmamalıdır.
• Aşırı yağlı ve hazır gıdalardan uzak durulmalıdır.
• Transfer sonrası hamam ve kaplıcaya gidilmemelidir.
• Doktordan habersiz hiçbir ilaç alınmamalıdır.
• Transfer sonrası, gebelik testi yapılana kadar cinsel birliktelikte bulunulmamalıdır.

Tüp Bebek Fiyatları

Tüp bebek tedavisi SGK Heyet Raporu çıkartılması şartı ile Devlet desteği olmakta ve anlaşmalı özel hastanelerde yapılabilmektedir. Tüp bebek tedavisinde ücret hastanın durumu, tercih edilen hastanenin ve doktorun popülerliğine göre değişiklik göstermektedir.