Valideyn Namazı Nedir, Nasıl Kılınır? Anne Baba Hakkı İçin Namaz Var mı? Iskat Nedir?

Müslümanların en büyük ve en önemli ibadeti Namaz kılmaktır. Kuran-ı Kerim ve hadislerde namazın önemini vurgulamıştır. Kişi hayattayken Allah’a karşı namaz borcunu ödemelidir. Hayatta olan kişinin başkası tarafından kaza namazı kılınamaz. Ancak, anne ve babası bu dünyadan ahirete göçmüş kişiler Valideyn namazı kılar ve bu namazın sevabını anne ve babasının ruhlarına hediye edebilir. 

Peki Valideyn namazı nedir? Valideyn namazı nasıl kılınır, hangi dualar okunur? İskat-ı Salat( namaz borcunu düşürme) nasıl olur? Tüm merak edilenleri sizler için derledik…

Valideyn Namazı Nedir, Fazileti Nelerdir? 

Valideyn namazı, anne ve babanın Allah katında mağfirette olması, Allah’ın onlardan razı olması niyetiyle kılınan nafile namazdır.  Bu namaz yaşayan ve ahirete göç eden anne ve babalar için kılınır. Bu namazı kılan kişinin anne ve babası yaşıyor ise Allah rahmetiyle onlara muamele eder.

Valideyn namazı, nafile bir namazdır. Ölmüş olan anne ve babanın  kaza namazları yerine geçmez, Allah(c.c)  rızası için kılınan bir nafile namazdır. Ancak, bu namazın sevabı anne ve babanın ruhuna hediye edilebilir.

Valideyn namazının faziletleri arasında ‘eve gelen misafirlerde’ nasibini alması vardır.

Namazda okunan Nuh suresinin 28. ayeti sayesinde eve gelen konuklarda Allah’ın lütüflarına mazhar olur. Bu namaz büyük sıkıntılardan kaynaklanan menfi duygu ve düşünceleri yok eder.

Bu namaz kılınıp sevabı anne ve babaya hediye edilir. Bunun yanı sıra, yapılan her ibadet ve kılınan her namazın sevabı anne ve babaya hediye edilebilir. Sevapta eksilme olmaz, sevap hem ibadeti yapan kişiye, hemde hediye edilen anne ve babaya gider.

Valideyn Namazı Nasıl Kılınır?

Valideyn namazı, 2 rekatlık bir nafile namazıdır. Bu namaz özellikle perşembeyi cumaya bağlayan gece kılınması tavsiye edilir.  Cuma gecesi kılınan 2 rekat namaz olarak da bilinir.

Namaz için önce Allah(c.c) rızası için niyet edilir.

Birinci rekatta Subhaneke, Fatiha ve on defa;

رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ

Rabbenagfirli ve li valideyye ve lil mu’minine yevme yekumul hisab. Okunur.

Türkçe anlamı:

“Rabb’imiz! Hesabın görüleceği gün, beni, annemi, babamı ve mü’minleri affet.”

2. rekatta ise Fatiha suresinden sonra on defa şu sure okunur:

رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِمَن دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَارًا

Rabbigfirli ve li valideyye ve li men dehale beytiye mu’minen ve lil mu’minine vel mu’minat ve la tezidiz zalimine illa tebara. Okunur.

Türkçe anlamı:

“Rabbim! Beni, annemi, babamı ve mü’min olarak evime girenleri ve mü’min erkekleri ve mü’min kadınları bağışla. Zalimlerin yalnızca tükenişlerini arttır.”

Namaz bittikten sonra on defa şu sure okunur:

İsra 24,

وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا

Vahfıd lehuma cenahaz zulli miner rahmeti ve kul rabbirhamhuma kema rabbeyani sagira.

Türkçe anlamı:

Ve merhametle, alçak gönüllüce onlara kol kanat ger. Ve de ki: “Rabb’im, onların beni büyütürken gösterdikleri merhamet gibi, onlara merhamet et.”

Anne Baba Hakkı İçin Kılınan Namaz

Bizim dünyaya gelmemize vesile olan anne ve babaların hakkı ödenmez. Onların yaşamı boyunca evlatlık görevlerimizi harfiyen yerine getirmemiz gereklidir. Anne babaları yaşarken, evlatlık görevlerini yerine getirmeyen kişiler 2 rekat namaz kılarak, anne ve babaların haklarını ödeyemezler. Ancak, anne ve babaları yaşarken sorumluluklarını yerine getiren kişiler, Allah’tan anne ve baba haklarının ödenmesini, onların rızalarına kavuşabilme dilemek için  2 rekat namaz kılabilir. Bu namazın sevabı anne ve babaya hediye edilir ve Allah’tan hakları için af dilenilir.

Anne, baba hakkı için kılınan namaz 2 rekattır. 

Her rekatta şu dualar okunur:

7 Fatiha suresi

7 Ayetel kursi

5 İhlas

5 Felak

5 Nas sureleri okunur ve namazın sevabı anne ve babaya bağışlanır. 

Bazı islam alimlerine göre; anne – baba namazı yoktur. Kılınan her namazın ve ibadetlerin sevabının anne ve babaya hediye edilebileceği görüşüne sahiptirler.

İskat-ı Salat (Namaz Borcunu Düşürme) Meselesi

Iskat, üzerindeki borcu düşürmek anlamındadır. Iskat-ı salat ise, ölmüş bir kişinin üzerinden, kazaya kalmış farz namazlarıyla vitir namazlarını borçlarını düşürmek ve affedilmek ümidiyle yapılan muameledir. Iskat-ı savm ise, ölen kişinin üzerindeki borçlarını ödemek anlamındadır.

Büyük islam ilmihalinde bu konu hakkında kısaca şu bilgiler verilmiştir:

•  Kazaya kalmış beş vakit farz namazlarla vitir namazlarının bağışlanması umudu ile yapılan bir sadaka verme işlemine ‘İskat-ı Salat’ denilmektedir.

Şöyle ki: mükellef bir insan, farz ve vitir namazlarını, ima ile dahi olsa yerine getirmeye gücü olduğu halde, eda veya kazayı yapmaksızın ölse, bunların düşürülmesi için (bunların manevi sorumluluğundan kurtulması ümidi ile) bunlara karşı ödenmek üzere malının üçte birinden harcama yapılmasını vasiyet etmesi gerekir. Buna göre ölünün geriye bıraktığı malın üçte birinden namazlar için fidye (bedel) verilir. Böylece bağışlanması için yüce Allah’a dua edilir.

•  İskat-ı Salat (namazların düşürülmesi) için vasiyette bulunmamış olan bir ölünün velisi (varislerinden biri) tarafından bağış yolu ile verilecek bir mal ile de, bu ‘Iskat’ işlemi yapılabilir. Ölünün bu yüzden bağışlanması Allah’In rahmetinden umulur. Yabancı bir kimse tarafından yapılacak böyle bir bağışın bu konuda yeterli olup olmadığı üzerinde ihtilaf vardır. Her halde, yabancı bir kimse tarafından ölü adına verilecek sadakadan da ölüye sevab ulaşır.

•  Bir kimse hastalığı sırasında kazaya kalmış namazlarını düşürmek için fidye ve sadaka veremez. Çünkü bunları kaza etmesi ihtimali vardır. Vereceği bu fidye hiç bir zaman namaz yerine geçemez. Fakat bu hastalık halindeki namazlarını kaza etmek fırsatını bulamayacığını düşünerek vasiyette bulunsa, bu vasiyeti ölümünde, varisi varsa bırakmış olduğu malın üçte birinden, varisi yoksa malının tamamından (İskat-ı Salat olarak) yerine getirilir.

Ayrıca

•  İskat-ı Salat için ölünün miladı yıl olarak hayatı esas alınır. Şöyle ki: Ölü erkek ise on iki, kadın ise dokuz yaşından sonraki yaşadığı yıl hesap edilir. Bu zaman içinde namazlarını kılmış olsa dahi, bunların kılınmasında noksanlar bulunacağı düşüncesi ile bütün bu müddet içindeki namazları için fidye verilmesi tercih edilir. Örnek: Ölen bir erkeğin ömrü yetmiş yıl olsa, bunun elli sekiz senesi için namaz karşılığında bir fitre miktarı fidye verilir.

• Namaz fidyesi için ayrılan para, ömre göre hesab edilen namazların karşılığı olarak yetmediği takdirde, bu para çoğunlukla on fakire devir şeklinde verilebilir. Örnek: Altmış iki yaşında ölen bir kimsenin elli senelik hayatı için devir yapılmak istense, fitre elli kuruş olduğu kabul edilerek namazların iskatı için de doksan lira ayrılmış bulunsa, bir aylık devir yapılır. Şöyle ki Vitir namazı dahil, bir aylık namaz, otuz gün itibari ile yüz seksen vakit eder. Bunun fidyesi de, elli kuruş fitre üzerinden doksan lira eder. Elli senede ise, altı yüz ay vardır. Bu durumda bu doksan lira on fakire veya birkaç fakire altı yüz defa devredilir. Eğer bu ayrılan para iki misline (180 liraya) çıkarılmış olursa, o zaman bin iki yüz defa devir gerekir. Böylece devir sayısı, ayrılan paranın miktarına göre değişir.

Fidyenin devri yapılırken acele edilmemelidir, usulüne göre alıp verilmelidir.

• Namaz fidyesininin vasiyet edilmesi, bunun varisler tarafından bağış yolu ile yapılması daha efdaldir. Fidye, daha ölü gömülmeden yapılması tavsiye edilir.
• Ölünün velisi, ölü adına kazaya kalmış namazlarını kılamaz, oruçlarını tutamaz. Fakat bu gibi ibadetlerinin sevabını ölmüş müslümana bağışlayabilir.
• İma ile de namaz kılamayan bis hasta, bu hal üzerine yaşamını yitirirse, bu hastalığın süresince kılamamış olduğu namazlar için vasiyet etmesi gerekmez, bundan dolayı fidye verilmesi yoluna gidilmez.
• Bir ölü vasiyet etmediği takdirde, onun varisleri geriye bırakmış olduğu maldan fidye vermek mecburiyetinde değildir.