Nasıl YapılırGenel

Orkide Bakımı, Evde Çoğaltma, Sulama, Saksı Değişimi, Budama, Yavrulama…

Rengi, güzelliği ve asilliği ile kendine hayran bırakan, çiçek sevenlerin vazgeçemediği bir aşk olan Orkideler. Dünya genelinde 880 cinsi bilinen bu şahane çiçekler adete vazgeçilmeyen bir tutku hatta tabiri caizse ‘ hastalık’ gibidir. Bir kere orkide bakan kişi kolay kolay vazgeçemez, bir çiçekle başlar ve devamı gelir. Peki, orkide bakımı nasıl olmalıdır? Orkide nasıl sulanır? Orkidelerin saksıları nasıl değiştirilir, toprağı nasıl olmalıdır? Nasıl budanır? Keiki nedir, Keiki nasıl elde edilir ve ayrılır? Tüm merak edilenleri sizler için derledik…

Orkide

Bakımı oldukça kolay ama bir o kadar da nazlı bir çiçek türü olan orkideler uygun koşullarda bakıldığı zaman oldukça uzun ömürlü çiçeklerdir.  Orkideler, bakanlar için adeta evin bir üyesi, ferdi gibilerdir. Orkide sevenler her gün çiçeğin güzelliği ile güne başlar, onu sever hatta sohbet konularının baş konuğu ederler.  Dünya genelinde 880 cinsi ve 22.000’den çok türü olan orkideler aslında tropik bölge bitkileridir. Tropik bölgelerde ağaç gövdelerinde kendiliğinden yetişen doğa harikası bu bitki zamanla evlere misafir olmuştur.

Beyaz, eflatun, mor başta olmak üzere birçok rengi vardır. Birçok cinsi olan bu çiçek ülkemizde de oldukça sevilen bir bitkidir. Ülkemizde özellikle Phalaenopsis cinsi oldukça yaygındır.  Bu cinsin özelliği kısa gövdeli ve yayvan geniş yapraklı olmasıdır. Son zamanlarda ise minyatür orkideler çiçekçilerde boy göstermektedir. 

Orkideler yılda en fazla iki defa çiçek açar. Açılan çiçekler ortalama olarak 3 ay dalında kalır. Ardından teker teker düşmeye başlar. Orkidelerin çiçek açmasında bakımı ve yeri oldukça önemlidir. Yeri seven ve bakımı düzgün yapılan orkideler bazen üç, hatta dört defa çiçek açabilir.

Orkide Bakımı Evde  Nasıl  Olur?

Bu çiçeğin sevdalıları orkide bakmaktan asla vazgeçmez. Ama, bazen yanlış bakım yüzünden, bazen de yanlış yer seçimi yüzünden orkideler çiçek açmaz, yaprakları sararır, dalları kurur hatta ölür. Bu durum orkide sevenleri oldukça üzer, ancak bu sevdadan vaz geçmez ve başka bir orkide edinerek bu sevdayı sürdürmeye devam eder. Peki, evde orkide bakımı nasıl olmalıdır?

Orkide aslında bakımı oldukça kolay olan bir çiçek türüdür.  Sadece dikkat edilmesi gereken birkaç püf noktası vardır. Buyurun orkide bakımının püf noktalarına…..

Işık ve güneş

Tropik bir bitki olan orkide güneş sever mi? 

Evde orkide bakımı nın belkide en büyük püf noktası ışık ve güneş ayarıdır.  Bu çiçekler çok fazla güneş sevmez, ancak ışığın sevdalısıdır.  Orkideler fazla güneşe maruz kaldığı zaman çiçekleri ve yaprakları bozulabilir, ancak hiç güneş görmeyen loş yerlerde de asla çiçek açmaz. Orkidelerin bulunduğu yer direk güneşe maruz kalmamalı, orkidenin maruz kaldığı güneş filtrelenerek çiçeğe ulaşmalıdır.  Bazen fazla güneş yüzünden çiçeklerin yaprakları bile sararır ve  güneş yanığı oluşturur. Güneşe direk maruz kalmayan bu çiçek ışıklı bir ortamda bulunmalıdır.

Nem

Tropikal bölge çiçeği olan orkidenin nem ihtiyacı türüne göre değişkenlik gösterir.  Ancak tüm türler ortalama olarak gündüz yüzde elli, gece ise yüzde yetmiş oranında nem ister. Uygun nem koşulu sağlandığında bitkiniz daha hızlı çiçek açacaktır.

Sıcaklık

Orkidelerin çok fazla güneş ışığını sevmediğini söylemiştik. Sağlıklı bir orkide bakımı için olması gereken sıcaklık en düşük  18º C derecede ve en yüksek 29º C olması gereklidir. Bu sıcaklık derecelerinden  daha azı yada fazlası çiçeğin gelişimi ve bakımı için uygun değildir.

Orkide Nasıl Sulanır?

Orkide çiçeği kaç günde sulanır? Orkide nasıl sulanır? Orkide sevenlerin en sık sorduğu soruların başında bu iki soru gelir.

Orkide bakanların belkide en fazla yaptığı hataların başında yanlış sulama gelir. Yanlış, hatalı sulama yüzünden belkide birçok orkide seven çiçeğini kaybetmiştir.  Kısacası orkide için sulama hayati önem taşır. Fazla yapılan sulama nedeniyle bitkinin özellikle kökleri zarar görür ve zamanla çürümeye neden olur. Köklerin çürümesi çiçeğin kaybona kadar gidebilir. 

Bitkinin sulama ihtiyacı iklim şartı, bitkinin bulunduğu bölgeye göre değişiklik gösterir. Çoğunlukla 10 günde bir sulanması tavsiye edilir. Bitkinin suya ihtiyacı olup olmadığını köklerin rengi, toprağın durumundan anlaşılabilir. Bitkinin kökleri grimsi ve toprağı kuru ise bitki sulanmalıdır.

Orkide mutlaka dinlenmiş, klorsuz suyla sulanmalıdır. Orkide için klorlu su çok iyi değildir.

Orkide sulamanın birkaç farklı yöntemi vardır, bu yöntemelr şunlardır:

Doğrudan su altına tutma

Bu en klasik sulama yöntemidir.  Ancak kullanılan suyun klorsuz olması ve yapraklarının çok ıslanmaması önemlidir. Daha önceden dinlenmiş su orkide saksısına doğrudan boşaltılır ardından fazla suyun saksı deliklerinden akması beklenir.  Bu yöntemde dikkat edilecek başka bir püf nokta saksı tabanında toplanan fazla suyun dökülmesidir, saksı tabanında toplanan fazla su köklerin fazla suda kalmasına neden olur.

Daldırma yöntemi ile orkide sulama

Uygun bir kaba önceden dinlendirilmiş oda sıcaklığında su doldurulur.  Ardından orkide saksısı tabağından ayrılır ve su dolu kaba oturtulur. Orkide saksısı su içinde 10-15 dakika tutulur. Ardından saksı sudan alınır ve fazla suyun dökülmesi için birkaç dakika bekletilir. Son olarak saksı saksı tabağıyla buluşturulur.

Uyarı!

Orkide bakanların yaptığı hatalardan biri de fıs fıs ile sulama yöntemidir.  Fıs fıs yöntemi bitkinin yapraklarının ıslanasına neden olur, bunun sonucu yapraklarda mantar oluşabilir. Orkidenin yaprakları asla ıslak kalmamalıdır.

Orkide Toprağı Nasıl Olmalıdır?

Orkide, orjinalinde ağaç gövdesinde büyüyen bir bitkidir. Ev ortamında baktığımız orkideler de normal topraklarda büyümez, bu çiçeğin toprağı kendine özeldir.  Türlü lif ve torflardan hazırlanmış özel bir toprak gerekir. Bazen de ağaç kabuklarından elde edilen topraklar kullanılır. 

Orkide Bakımı

Orkide Saksısı Nasıl Olmalı?

Orkidenin sağlıklı büyümesi ve çiçek açması için ışık oldukça önemlidir. Hatta orkide bakanlar çok iyi bildiği gibi bu bitkinin bazı kökleri ışığa ulaşabilmek için toprak üstüne doğru büyür. Toprağın üstünde olan bu kökler toprak ile örtülmemelidir. Bitki bu kökler sayesinde gerekli ışığı, nemi daha kolay elde eder.  Bu nedenle orkide saksıları şeffaf olur, seramik yada koyu renkli saksılar önerilmez. Evde bulunan orkide saksılarının etrafında fazladan delik açarak çiçeğin daha fazla ışık almasına yardımcı olabilirsiniz.

Orkide Nasıl Budanır?

Orkideler çiçek açtığı zaman ortalama 3 ay çiçekli kalırlar, ardından çiçekler teker teker dökülür ve sonunda çiçeğin açtığı sap kalır. Çiçek sapları bazen uzun süre yeşil kalır, hatta nadir de olsa yeniden çiçek açar.  Bazen de saplar çiçekler döktükten sonra saplar sararır. Sarıya dönen saplar mutlaka budanmalıdır. Orkide saplarının en büyük özelliği boğum boğum bölümlerden oluşmasıdır. Budama yapılırken bu boğumlar dikkate alınır. Orkide sapları yeşil ise çiçek açılan kısımlar dikkate alınır. Son çiçeğin açmış olduğu  boğumdan önceki boğum budama için sınır kullanılır, budama yapılırken steril bir makas kullanılır ve verev kesilir. Kesilen bölüme toz tarçın sürülür, toz tarçın kesilen bölgenin mikrop kapmasını önler. Yeşil olmayan sarı ya da kahverengi olan saplar ise renk değişimi olan boğumdan kesilir. Yeşil olarak budanan saplar yeni orkide oluşmasında çelik olarak kullanılabilir.

Orkidenin yumuşayan ve sararan yaprakları budanarak temizleneli ve ardından tarçınlanmalıdır.

Gübre

Orkideler bazen sağlıklı da olsa çiçek açmayabilir. Bu gibi durumlarda uygun gübreler kullanarak bitkinin çiçek açması sağlanır.  Bitkinin çiçek açması için ayda bir gübreli su ile sulanması önerilir. Orkide için kullanılan gübreler hazır olarak satın alınabilir ya da evde hazırlanabilir. 

Evde Orkide Gübresi Nasıl Yapılır?

Sarımsak gübresi;

Sarımsak insan sağlığına olduğu gibi bitkilerin sağlığı içinde oldukça önemli bir yerdedir.  Zengin vitamin ve mineral barındıran sarımsak ayrıca 33 çeşit kükürt bileşiği barındırır. Buda orkide için kıymetli bir gübre olmasını sağlar. 

Orkide için sarımsak gübresi şu şekilde yapılır;

3 adet orta boy sarımsak kabukları soyulur ve küçük küçük doğranır. Ardından ağzı kapanabilen bir cam kavanoza alınır. Sarımsağın üzeri dinlenmiş, klorsuz su ile doldurulur ve ağzı kapatılır.  Bu şekilde bir gece bekletilir. Bir gece ardından sarımsaklar süzülür ve orkide bu suyla istenilen yöntemle sulanır. 

Tarçın gübresi

Tarçın orkide bakımında büyük yere sahiptir. Gerek sap budaması, gerek yaprak budaması ardından toz tarçın kullanılarak budanan bölge steril edilir. Yine gübre olarak oldukça faydalıdır. Dinlenmiş suya 1 tatlı kaşığı tarçın eklenir ve karışrırılır ve bir gece bekletilir. Ardından bu suyla çiçek sulanır.

Doğum kontrol hapı;

Doğum kontrol hapı bütün çiçeklerde kullanılan bir yöntemdir. Bir litre su içinde bir adet doğum kontrol hapı eritilir ve bitki bu suyla sulanır.

Muz kabuğu

Muz kabukları ince ince doğranır ve kurutulur. Kuruyan muz kabukları toz haline getirilir ve bitkilerin dibine bu toz eklenir.

Aspirinle Orkide Bakımı

Aspirinde doğum kontrol hapı gibi kullanılan bir yöntemdir. Bir adet yetişkin aspirinin bir litre suda eritilir ve orkide sulanırken bu su kullanılır.

Kökleri Çürüdü Ne Yapmalıyım?

Orkide köklerinin çürümesi en sık rastlanan durumlardan biridir, özellikle yanlış sulama nedeniyle kökler çürüyebilir. Bu sizi telaşa sürmesin, çiçeğinizi kurtarabilirsiniz.

Kökleri çürüyen orkide saksıdan dikkatli şekilde çıkarılır. Ardından çürümüş kökler steril bir makasla kesilerek tamamen kesilir. Bazen hiç kök kalmayabilir. 

Bitkinin sağlam kökleri fazla ise, kesilen kökler tarçınlanır ve tekrar saksıya yerleştirilir, bu işlem sırasında toprağında  değiştirilmesi önerilir.

Peki, orkidenin kökleri tamamen çürüdüyse ne yapmalıyız?

Bu durumda uzun ve sabırlı bir süreç bizi bekliyor. Önce orkide çürük köklerinden tamamen temizlenir. Ardında su kültürü yöntemiyle yeni kökler elde edilmek için beklenir.

Su kültürü için uygun bir cam kaba bir miktar su eklenir. Su miktarı çok önemlidir, su orkidenin sadece kök kısmına değmelidir, yapraklara ve gövdesine su temas etmemelidir. Bu işlem uzun bir süreç ister. Su sık sık kontrol edilmeli ve bulanık hale getirilmeden değiştirilmelidir.

Bir müddet sonra orkideden kökler filiz verecektir.

Sünger yöntemiyle orkide kökü elde etme:

Uygun bir süngerin içine temizlenmiş orkide yerleştirilir. Sünger bir kabın içine otturulur ve dibi ıslanacak şekilde su eklenir. Su ekleme sırasında orkidenin sadece kökleri ıslanmalıdır.

Sünger kuruduğu zaman tekrar su eklenmelidir. Bu işlem sayesinde kökleri kurumuş orkide yeniden kök salar ama biraz zaman ve sabır isteyen bir yöntemdir.

Orkide Nasıl Çoğaltılır?

Orkide çoğaltmak bu bitkiyi bakan her kişinin neredeyse hayalidir. Orkide çoğaltmak için birkaç yöntem vardır, en çok tercih edilen yöntemler çelikle orkide çoğaltma, keiki ile çoğaltma yöntemleridir.

Çelikle Orkide Çoğaltma Nasıl Yapılır?

Çelikle orkide çoğaltma yöntemi, orkideden alınan sap, gövde ya da yaprak parçası kullanılarak yeni bitki elde etme tekniğidir. Çelikle orkide çoğaltma şu şekilde yapılır;

Öncelikle bitkinin çiçeklerinin dökmesi beklenir. Çelik yönteminde kullanılan orkide sapları mutlaka yeşil olmalıdır. Çiçeğini dökmüş olan sap alttan yukarı 3. boğumun üzerinden ve ucundan kesilir. Kesilen sap tarçınlamalıdır, böylelikle steril hale gelir. 

Kesilen sap bir pet şişeye yerleştirilir ve çok az su eklenir, pet şişenin kapağı kapatılır. Pet şişenin suyu her gün kontrol edilir. Orkide sapından yeni yaprak çıkana  kadar beklenir, bu işlem bazen oldukça uzun sürebilir.

Ayırma Yöntemi Nedir?

Orkide çoğaltmada başka bir yöntem de ayırma yöntemidir.  Orkideler bazen kökünden kendiliğinden keiki denilen yavru verir. Bu yavru orkide köklenip, 2 yapraklı olana kadar ayrılmamalıdır. Yeterince gelişen bebek orkide yuvadan uçmaya hazır hale gelir. 

Bebek orkideyi ayırmak için orkidenin tamamını saksıdan çıkarmak gerekir. Saksıdan çıkan ana orkide ve yavru ayrılarak ayrı saksılara dikilir. 

Orkide Keiki Nedir?

Orkidelerin uç kısmından çıkan bebek orkidelere keiki denir.  Keiki nadirde olsa kendiliğinden oluşabilir. Bazende özel çaba harcayarak keiki elde edilir. Oluşan keiki yeterince olgunlaşmadan ayrılmamalı, başka saksıya yerleştirilmemelidir. Keikiler ayrılırken steril bir bıçak yada makas kullanılmalıdır. Keikiler ayrılmadan bir gün önce sulanmalı ve kökleri beslenmelidir.

Keiki Nasıl Elde Edilir?

Keiki çelikleme yöntemiyle elde edilebilir. Ancak budanmamış saplardan da keiki elde edilerek orkide çoğaltılır. 

Çiçekleri dökülmüş orkide sapları uygun şekilde budanır. Budama çiçeklerin döküldüğü boğumun altından yapılmalı ve mutlaka tarçınlanmalıdır.

Yeşil olan sapın boğum bölümü cımbız yardımıyla hafifçe kaldırılmalıdır, bu işlem sırasında bitki sapı zarar görmemelidir. Sonrasında cımbızla çok hafif kazınan boğum bölümü ıslak bir bez yada pamuk yardımıyla kapatılır. Kapatılan bez yada pamuk her zaman nemli olmalıdır. Bu şekilde uzun bir süre, keiki oluşana kadar beklenir. 

Vazelin ile keiki elde edilir mi?

Keiki elde etmek için çok hafif üstü kazınan bölgeye çok az miktarda vazelin sürülebilir, bu işlem keiki oluşmasını hızlandırır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu