Ödem Nedir?

Birçok kişinin muzdarip olduğu ödem nedir? Neden olur, tedavisi nedir? Ödeme iyi gelen bitkiler nelerdir? Tüm merak edilenleri sizler için araştırdık…

Ödem Nedir?

Ödem, deri ve dokularda , hücreler arası mesafede aşırı sıvı birikmesidir. Sağlıklı kişilerde vücut sıvıları belirli bölgelerde olur. Hücreler, beyin omurilik arası, kan damarları, karın boşluğu, eklem içi, kalp zarı, akciğer sıvı bulunan bölgelerdir.  Ödem ise çoğunlukla bacak, ayak, kollar ve ellerde şişlik olarak meydana çıkar. Küçük bir bölgeyi veya tüm bedeni etkileyebilir. Küçük kan damarlarından etrafındaki dokulara sıvı sızması nedeniyle ödem oluşur. Fazladan gelen bu sıvı toplanarak dokuların şişmesine ve ödeme neden olur. Vücudun her bölgesinde meydana gelebilir.

İlaçlar, gebelik, hastalıklar gibi birçok sebebi vardır.

Ödem Neden Olur?

Kılcal damarlardan sıvı sızması nedeniyle oluşan ödem, tüm vücutta görülebilir.Küçük kan damarlarından çevresine sızan sıvı toplanır ve şişkinliğe neden olur. Bazende vücutta fazla sıvı tutmaya neden olan tuzun atılamaması sonucu ödem oluşur. Buna örnek olarak karaciğer, böbrek ve kalp hastaları örnek verilebilir.

Ödeme sebep olan bazı nedenler şunlardır:

• Gebelik
• Çok tuzlu beslenme
• Çok uzun süre oturarak veya yatarak hareketsiz kalma.
• Regl öncesi hormonal değişim.
• Yüksek tansiyon ilaçları
• Östrojenler
• Nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (ağrı kesici-ateş düşürücü)
• Steroidler
• Bazı şeker ilaçları

Ödem Yapan Hastalıklar Nelerdir?

Böbrek hastalıkları

Böbrek rahatsızlığı olan kişilerde idrarla sodyum ve sıvı dışarı atılamayabilir. Bunun sonucu olarak vücutta ödem meydana gelir. Böbrek problemi olanlarda ödem, çoğunlukla gözün etrafında ve bacaklarda oluşur.

Ayrıca böbreklerde olan ve glomerül olarak adlandırılan küçük filtre görevi gören kan damarlarının zarar görmesi sonucu kandaki protein miktarı azalır düşer ve dokularda sıvı toplanması sonucu ödeme sebep olur.

Kalp sorunu

Kalp yetmezliği sorunu olanlar, yani kalbin yeterince güçlü kasılmaması  sonucu kan vücutta dolaşması için atardamara pompalanamaz. Bunun sonucu olarak yer çekiminin etkisiyle ayak bileklerinde, ayaklarda, kalçalarda, karın içinde ve ilerleyen durumda akciğerde sıvı birikir buda ödem oluşmasını sağlar.  Akciğerde biriken sıvı, nefes darlığına neden olur, tedavi edilmezse ölümcül sonuçlar doğurabilir.

Karaciğer sirozu

Karaciğer sirozu nedeniyle albümin yapılamaz ve kan plazması damar dışına sızar. Buda fazla sıvı birikmesine yani ödeme neden olur. Genellikle karın boşluğunda bacaklarda sıvı birikimi oluşur.

Bacak damarlarındaki sorun

Kronik venöz yetmezliği yani bacak toplardamardaki yetmezlik sonucu bacak damarlarında bulunan tek taraflı akışı sağlayan kapakçıklar güçsüz düşer ve hasar görür. Bunun sonucu olarak bacak damarlarında sıvı birikir.

Şiddetli protein eksikliği

Uzun süreli sağlıksız diyet yapmak vücudun ihtiyacı olan protein miktarını azaltır.  Protein eksikliği ise dokularda sıvı sızmasına neden olur, buda ödem oluşmasını sağlar.

İlaçlar

Vücutta su ve tuz tutulmasına sebep olan ilaçlar damar duvarlarını büyüterek doku direncini düşürür ve ödeme neden olur. Hipertansiyon ilaçları, hormon ilaçları,kortizonlu ilaçlar bu duruma örnektir.

Lenfödem

Lenf, lenf damarlarında bulunan ve neredeyse tüm vücudu dolaşan bir sıvıdır. Lenf dolaşmasında  bir sıkıntı olması sonucu lenf sıvısı damar dışına sızar ve ödeme sebep olur. Lenf ödemi, diğer ödemlere göre daha serttir, üzerine bastırılınca içeri çökmez.

Hipotroid

Tiroit bezinin sağlıklı çalışmaması sonucu vücut su toplar ve ödem oluşur.

Adet dönemi

Kadınlarda adet öncesi hormon değişimi sonucu ödem oluşur. Adet döneminde 4 ila 10 gün öncesi karında, bacaklarda, göğüslerde oluşur.

Romatizma

Romatizma hastalığında iltihap sebebiyle eklem içindeki sıvı artar. Bazı durumlarda ise romatizma böbrekleri ve kalbi etkiler vücutta su, tuz tutulmasını sağlar, bunun sonucu ödem meydana gelir.

Gebelik

Gebelik döneminde değişen hormonlar ve büyüyen rahmin toplar damarlara baskı yapması sonucu ödem oluşur.

Ödem Çeşitleri Nelerdir?

Periferik ödem

Çoğunlukla bacak, ayak ve ayak bileklerinde oluşur.Nadir olarakta kollar ve ellerde ortaya çıkar. Lenf bezleri, dolaşım sistemi sorunları, böbrek rahatsızlıkları ile ilgili problemler sonucu oluşabilir.

Anjiyoödem

Derinin altında sıvı toplanması sonucu oluşur. Derinin daha alt katmanlarını etkiler, çoğunlukla yüz çevresinde oluşur.

Serebral ödem

Beyinde oluşan fazla sıvı toplanmasıdır. Beyindeki kan damarlarından birinin tıkanması, beyin travması, beyin damarlarından herhangi birinin hasar görmesi veya beyin tümörü nedeniyle oluşan ödemdir. 

Papilödem

Kafa içi basınç yükselmesine bağlı baskı nedeniyle göz optik sinirinde oluşan ödem.

Skrotal lenfödem

Erkeklerde testislerin etrafında sıvı birikmesi sonucu oluşan ödemdir.

Maküler ödem

Gözün merkezi ve teferruatlı görüşü algılayan tarafında oluşur.

Lenfödem

Lenfatik sistemin görevi, vücudu mikroplardan korumak mikropları yok etmek, fazla sıvıyı vücuttan atmaktır. Bu sistemde oluşan hasar sonucu oluşan ödemdir. Çoğunlukla cerrahi operasyon, kanser tedavisi veya radyoterapi sebebiyle oluşur.

Pulmoner ödem

Akciğerlerde biriken aşırı sıvı nefes almayı zorlaştırır. Akciğerlerde toplanan fazla sıvı sonucu oluşan ödemdir.

Ödem Belirtileri

• Özellikle kol ve bacaklarda, dokularda deri altında oluşan şişlik.
• Şişlik olan alanın baskı sonucu içeri çökmesi.
• Ciltte gerginlik ve parlama
• Karnın büyümesi
• Nefes darlığı
• Solunum güçlüğü
• Göğüs ağrısı

Bu belirtilerden biri veya birkaçı var ise doktora müracaat edilmelidir. Özellikle nefes darlığı, solunumda zorlanma, göğüs ağrısı akciğer ödeminin belirtileri olabilir. Hareketsiz kalma sonucu bacak ağrıları ve şişlikler toplardamarlarda kan pıhtısı belirtisi olabilir. Bu şikayetler var ise acilen doktora gidilmelidir.

Ödem Tedavisi Nasıl Olur?

Tedavi ödemin şiddetine göre belirlenir. Hafif ödemler kendiliğinden geçebilir. Hafif ödemde  bölge kalp seviyesinden yukarı tutularak iyileşme zamanı hızlandırılır. Daha şiddetli ödemlerde şikayetin kaynağı tespit edilir ve sorun ortadan kaldırılır. Ödem tedavisinde diüretik ilaçlar ile fazla sıvı vücuttan atılır. Ancak bu ilaçlar uzun süreli kullanılmaz. Uzun süreli kullanım yan etkilere sebep olabilir. Ödemin kayanağını belirlemek tedavide önemli yere sahiptir. Ödem ilaç kaynaklı ise, ilaç alımı bırakılır daha farklı ilaçlara başlanır. 

Günlük yaşantıda  yapılan bazı uygulamalar da ödem tedavisini hızlandırır.

• Şiş olan bölge kalp seviyesinin üstünde tutulur.
• Uyku sırasında ödemli bölge yüksekte tutulmaya çalışılmalıdır.
• Şiş olan kol ve bacaklar hareket ettirilerek fazla sıvıyı kalbe geri pompalanması sağlanabilir.
• Beslenme programında tuz azaltılmalıdır. Tuz vücutta su tutar bu da şişliğe neden olur.
• Şiş olan bölgeye hafif masaj şeklinde basınç uygulanabilir.
• Ödem oluşmasını önlemek için kompresyon çorap, eldiven veya kolluk kullanılabilir.

Ödem Atıcı Besinler

Yoğurt, içinde barındırdığı probiyotikler sayesinde vücutta toplanan fazla sıvıyı uzaklaştırır. Kahvaltıdan önce aç karna tüketilen yoğurt sayesinde vücutta toplanan fazla sıvı atılır.

Nar, antioksidan bakımından zengindir. Bu da bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücutta biriken fazla sıvıyı atar.

Ananas, lif kaynağı olan ananas vücuttan fazla sıvıyı atar.

Yeşilçay, sağlığa faydaları saymakla bitmeyen bu bitki çayı, ödem atmada da oldukça etkilidir.

Maydanoz, vücutta toplanan fazla sıvıyı uzaklaştırmada maydanoz ayrı bi yere sahiptir. Sabah aç karna tüketilen yarım kase maydanoz fazla sıvı şikayetini giderir. Maydanozu çay olarakta tüketebilirsiniz.

Karahindiba, Doğal idrar sökücü bitkilerden biride karahindiba’dır. Karahindiba sayesinde vücutta toplanan fazla sıvı idrar yoluyla atılır.

Salatalık, İçinde barındırdığı su sayesinde,  vücudun su ihtiyacını karşılar ödem atar.

Su, İnsan sağlığı için suyun yeri ve önemi bambaşkadır. Günde içilen 2 litre su sayesinde vücut fazla sıvıyı atar. Ancak, su gün içine yayılarak içilmelidir.

Magnezyum içeren gıdalar

Magnezyum vücudu su tutmasını önler. Magnezyum kaynağı olan fındık, yeşil yapraklı sebzeler, kepekli tahıllar magnezyum zengini besinlerir.

Potasyum içeren gıdalar

Potasyum vücutta sodyum değerini azaltarak idrar üretimini çoğaltır, su tutulumunu düşürür. Avakado, muz, domates potasyum barındıran gıdalardır.

B6 vitamini

B6 vitamini vücudun su tutmasını engeller. Patates, muz, et ve cevizde B6 vitamini bulunur.