Meyan Kökü

Görüntüsü ağaç dalı gibi görünsede, faydaları saymakla bitmiyor. Meyan kökü denildiğinde ilk akla şerbeti gelsede, üst solunum yollarından tutunda cilt sağlığına kadar birçok derde şifa kaynağıdır. Peki meyan kökünün faydaları nelerdir? Meyan kökü şerbeti nasıl yapılır? Tüm merak edilenleri sizler için derledik…

Meyan Kökü

Dere kenarlarında, sulak ve nemli topraklarda yetişen meyan kökü, baklagiller ailesinden ve yıllık bir bitkidir. Yabani olarak yetişir ve boyu 20 santimle 200 santim arası değişir.

Yüzyıllardır sağlık için kullanılan meyan kökünün ilaç sanayisinde de ham madde olarak tercih edilir.

Genelde şekerli bir tadı olsada yetiştirildiği bölgeye göre tadı değişebilir, bazen acı tada sahip olabilir.

Çok yıllık bir bitki olan meyan kökünün, kanat şeklinde yaprakları olup, yaprakların üst tarafı koyu yeşil, alt tarafı ise grimsi yeşil ve tüylüdür.

Çiçekleri ise, leylaki, pembemsi leylaki, açık morumsu leylaki renklerindendir, şekli ise kelebeği andırır ve boru şeklinde kupa yaprakları boğum şeklinde altılı başak görünümündedir.

Meyan kökünün meyveleri, esmerimsi kırmızı renkte, fasulyeyi görünümdedir, 3-6 adet arası esmer renkte tohumlara sahiptir.

Irmak kenarlarında yetişen bu bitki,yaz aylarında yetişir ve toplanır. Sonrasında kurutularak sene boyunca tüketilebilir.

Meyan kökü; sakkaroz, glikoz, tanen, nişasta, asparagin, zamk, yağ, reçine, tat veren glycyrrhizic asidi, alychrizin gibi bileşenler barındırır.

Ülkemizde daha çok şerbetiyle tanınan bu bitki, Osmanlı mutfağından bize miras kalmıştır.

Anavatanı Türkiye olan meyan kökünün, Akdeniz ülkelerinde, Rusya, Ukrayna, Türkistan’da da yetiştirilir. Ilıman iklimi olan her bölge meyan kökünün yetişmesi için uygundur.

Toplanma ve saklanma koşulları

Yıllık bir bitki olan meyan kökünün, toplandıktan, yani kökler söküldükten sonra yıkanır ve 15- 35 santim parçalara ayrılır. Sonrasında ise kurutularak nemden ve güneşten uzak bir yerde saklanır. Meyan kökünün, soyulmuş ve soyulmamış olarak ikiye ayrılır. Bazı meyan kökleri soyularak kurutulur, bazıları ise soyulmadan kurutulur.

Meyan Kökünün Faydaları

Hastalıklar sonucu ortaya çıkan ateşlenme nedeniyle hasar gören hücreleri onarır.
Barındırdığı kumarin bileşeni sayesinde vücuttan iltihapları atar.
Çoğunlukla kış aylarında meydana gelen ses kısıklığı, kuru öksürük ve balgama iyi gelir.
Cildin hasar gören hücresini onarır bunun sonucu sivilce ve akne oluşmasını önler.
Sedef hastalığı tedavisinde yardımcı olur.
Doğal gargara olarak kullanılır, bu şekilde ağız içi yaraları önler, ağız bakımı yapar. Meyan kökünü su ile kaynatarak doğal gargara hazırlayabilirsiniz.
İltihap sökücü özelliği sayesinde, idrar yolu iltihabını da temizler. Ayrıca mide asidini düzenler, mide yanması ve ekşimesini önler.
Bağırsaklardaki parazitleri önler.
Meyan kökü antimikrobiyal, antioksidan ve tonik özelliği vardır. Bu özellikler sayesinde karaciğerde toplanan toksinleri yok eder ve vücudun yağlanmasını önler.
Yatıştırıcı özelliği vardır. Bunun sayesinde stres ve kronik yorgunluğu önler, sinir sistemini destekler.
Kabızlık sorununu çözmede yardımcı olur, müshil özelliği vardır.
Krampları azaltır.
İdrar söktürücüdür.
Özellikle kadınların hormonlarını dengeler, menopoz şikayetlerinin önüne geçer.
Regl öncesi meydana gelen ağrı ve krampları önler.
İltihap kurutucu özelliği sayesinde şişmeler ve arteritleri tedavi eder.
Hazımsızlık, şişkinlik ve gaz sorununu çözer.

Meyan Balı Nedir?

meyan balı, meyan köklerinin kaynar suda kaynatılmasından sonra alçak basınçta yoğunlaştırma yoluyla yapılır. Siyah renkli olup, sert yapıdadır. Toz ve çubuk halinde satılır.

Meyan Kökü Nasıl Kullanılır?

Meyan kökü çay olarak tüketilebilir veya piyasada çubuk halinde satılan meyan kökünün, ağızda emilerek faydalarından yararlanılabilir.

Ayrıca meyan balı suda eritilir ve içilir. Meyan balının mukozayı koruyucu ve yaraları hızlı iyileştirici özelliği vardır.

Balgam sökücü olarak günde 3 defa 1 gram meyan kökü tozu yutulur.

Öksürük tedavisi için 30 gram meyan kökünün tozu ve 1 tatlı kaşığı keten otu 1 litre suda 20 dakika kaynatılır ve günde 3 bardak içilir.

Meyan Kökü Çayı

4 bardak sıcak suyun içine 3-4 tatlı kaşığı meyan kökü atılır ve karıştırılır. Bu şekilde 10 dakika kaynatılır. 3-4 dakika demlemeye bırakılır. Sonrasında ılık veya soğuk içilebilir. Meyan kökünün çayı gün içinde 1-2 bardak içilebilir, aç veya tok olmak farketmez.

Meyan Kökü Nerelerde Kullanılır?

Meyan kökü ilaç sanayisi, kolalı içecekler, bira endüstrisinde kullanılır. Ayrıca şerbet olarak da kullanımı çok yaygındır.

Meyan Kökünün Bileşimi

Meyan kökünün, normal şekerden 50 kat daha fazla tatlı olan glisirizin ile flavon, kumarin ve saponin olarak bilinen maddeler, uçucu yağlar, nişasta, reçine, demir, karbonhidrat, kalsiyum, C vitamini barındırır.

Meyan Kökünün Zararları

Meyan kökünün sağlığa faydaları saymakla bitmez, ancak dozunda tüketilmesi gerekir.

Fazla tüketilen meyan kökünün şu yan etkileri gösterebilir:

Eklemlerde ve yüzde ödem
Yüksek tansiyon
Vücutta potasyum kaybı
Vücutta sıvı birikmesi ve böbrek rahatsızlığı
Baş dönmesi

Meyan kökünü hamileler, emziren annelerin kullanması önerilmez.

Meyan Kökü Şerbeti Nasıl Yapılır?

Malzemeler

100 gram meyan kökü ( ortalama 1 avuç)

3 litre su

Yapılışı

Eğer vakit var ise meyan kökleri akşamdan ıslatılmalıdır, fakat zamanın olmadığı durumlarda şerbeti hemen yapmakta mümkündür.
Öncelikle meyan kökleri güzelce temizlenir ve yıkanır.
Derin bir tencerenin içine 3 litre su konur ve kaynaması için ocağa alınır.
Su kaynadığı zaman içine meyan kökleri atılır ve 2 saat kaynatılır.
Meyan kökünün tortusu dibe çöküp, kendine özgü kokusu etrafa yayıldığı zaman şerbetin olduğunu anlarız.
Şerbet tel bir süzgeçle veya tülbentle süzülür.
Burada dikkat edilmesi gereken meyan kökünün şerbeti süzülürken tortusundan iyice ayrılmasıdır.
Şerbetin içine tortu karışmamalıdır.
Meyan kökü kendine has bir tadı vardır.
Tercihe göre su ilave edilerek şeker oranı azaltılabilir.
Eğer meyan kökünün şerbeti acı geldi ise içine nane , tarçın veya karanfil ekleyebilirsiniz.
Özellikle yaz aylarında soğuk olarak içilmesi tavsiye edilir.