Demir Eksikliği Belirtileri Nelerdir? Demir Eksikliğine Neler iyi Gelir?

Dünyada en sık rastlanan anemi türü demir eksikliğidir. Hemoglobin değerleri gebe olmayan kadınlarda 12gr/dl,erkeklerde ise 14gr/ dl’nin altında olması halinde “anemi” olarak değerlendirilir. Kırmızı kan hücrelerinin rengini sağlayan, oksijeni kanda taşınmasına sebep olan hemoglobindir. Demir hemoglobinin temel yapısını etkileyen bir elementtir. Demir, hemoglobine akciğerden alınan oksijeni bağlar ve dokulara aktarılmasını sağlar. Hemoglobin için önemli bir yere sahip olan demir, eksik olduğu durumlarda anemi teşhisi konur.

Halk arasında kansızlık olarak bilinen demir eksikliğine sebeb olan, kanda bulunan kırmızı kan hücrelerinin yapısında oksijen taşınmasını sağlayan ve bu hücrelere kırmızı rengini veren hemoglobin seviyesinin düşmesidir.

Demir eksikliği dünyada kadınların %35’inde, erkeklerin ise %20’sinde demir eksikliği anemisine rastlanır. Hamilelerde bu oran %50’lere kadar çıkabilir.

Demir eksikliği bazı ciddi hastalıkların belirtisi olabilir.

Demir Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Demir eksikliğine sebeb olan belirtileri iki türde incelenebilir. Birincisi, kandaki demir eksikliği belirtileri, ikincisi ise demir eksikliğinin kansızlık oluşturması sonucu ortaya çıkan belirtilerdir.

Demir eksikliği nedeniyle tırnaklar uzamaz ve kırılır.
Demir eksikliği sonucu saçlar uzamaz, kırılır ve dökülür.
Cilt sağlığı olumsuz etkilenir cilt solgunlaşır, kurur.
Ağız içinde çıkan yaralarda bir diğer belirtidir.Ayrıca dudakta kuruma ve çatlak oluşur.

Demir eksikliği anemisi belirtileri

Kronik halsizlik
Sürekli yorgunluk
Baş ağrısı
Dikkat dağınıklığı
Vücut ısılarının sürekli düşük olması ve üşüme.
Asabiyet.
Demir eksikliği göz kararması, baş dönmesi, bayılma yapabilir.
Demir eksikliği sonucu ellerde ve ayaklarda uyuşma görülebilir.

Demir eksikliğinin ileri seviyede olması durumunda; çarpıntı, toprak veya buz yeme isteği, huzursuz bacak sendromu, tiroid fonksiyonlarında azalma gibi belirtiler kendini gösterir.

Çocuklarda demir eksikliği belirtileri

Geç yürüme
Oturmada zorlanma
Geç konuşma
Dikkat dağınıklığı
Öğrenme güçlüğü

Kadınlarda Demir Eksikliği

Demir eksikliği kadınlarda daha sık görülen bir rahatsızlıktır. Çoğunlukla regl olan kadınlar, hamilelik nedeni ile demir ihtiyacı artmış hamileler, emziren anneler de daha fazla rastlanan bir durumdur. Demir eksikliği uzun süre aspirin ve ağrı kesici kullanan kişilerde de sıklıkla görülür. Kadınlarda demir eksikliği %30-40 seviyelerinde görülürken, erkeklerde % 20 seviyesindedir. Nadir durumlarda rahim kanseri belirtisi olarak da kansızlık görülür. Kansızlık hafife alınmamalı, altında yatan neden araştırılarak tedavi edilmelidir. Kadınların doğum kontrol yöntemi olarak kullandığı spiral de demir eksikliği yapabilir.

Hamile kadınlarda ise demir eksikliği çok sık görülen bir durumdur. Hamile kadınların %50’sinde demir eksikliği görülür. Demir eksikliği hamilelerde çarpıntı, halsizlik, uyku hali, nefes darlığı, yorgunluk gibi durumlar yapabilir. Hamilelik boyunca beslenmeye dikkat edilmeli, 4. aydan sonra folik asit kullanılmalıdır. Hamilelikte demir eksikliği mutlaka doktor kontrolünde tedavi edilmelidir, doktora danışmadan hiçbir ilaç ve vitamin kullanılmamalıdır. Hamilelikte yaşanan demir eksikliği doğum anında sorun oluşturabilir. Ayrıca sağlıklı bir gebelik geçirmek ve bebeğin sağlığı için de demir eksikliği mutlaka tedavi edilmelidir.

Demir Eksikliği Neden Olur?

Demir eksikliği folik asit, B12 vitamini eksikliği nedeni ile görülebilir.
Sağlığa zararlı, yanlış diyet uygulamaları da demir eksikliğine neden olur.
Hamilelik, emzirme de demir eksikliği nedenleri arasındadır.
Çok fazla çay, kahve tüketimi.
Salam, sosis gibi gıdaların çok tüketilmesi.
Bağırsak tarafından yeterince demir emilmemesi.
Kadınlarda aşırı regl kanaması.
Sık doğum, kürtaj, düşük yapmış olmak.
Mide ve bağırsakta tümör.
Erken doğan bebeklerde de demir eksikliği görülebilir.
Düşük kiloda doğan bebekler.
Anne sütü yerine mamalarla beslenen bebekler de demir eksikliği görülebilir.
1 yaşından önce inek sütüne başlayan çocuklarda demir eksikliğine rastlanır.

Demir Eksiklikliği Tedavisi Nasıl Olur?

Demir eksikliği tedavisinde hastanın şikayetleri dinlenir, belirtiler gözlemlenir. Hastanın daha önce geçirdiği hastalıklar öğrenilir. Gerekli tetkiklerle demir eksikliğinin kaynağı belirlenir.

Demir eksikliği tedavisinde amaç demir eksikliği belirtilerini ortadan kaldırmak değil, demir depolarını doldurmak tır.

Tedavide aneminin durumuna göre kan vermeden, kemik iliği nakline kadar birçok yöntem bulunur.

Tedavide öncelik demir eksikliğinin kaynağını ortadan kaldırmaktır.

Adet dönemi yoğun geçen kadınlarda hormonal destek verilerek, adet dönemi düzene sokulur. Mide ülseri var ise tedavi edilir.

Kan değerlerinde eksik olan maddeler takviye edilir.

B12 ve folik asit değerlerine bakılır, değerler düşük ise takviye verilir.

Demir Eksikliği İlaçları Nasıl Kullanılır?

Demir eksikliği tedavisinde ilaçları düzenli ve uygun biçimde kullanmanın yeri büyüktür.

Tedavi eden doktor başka şekilde önermemiş ise, demir eksikliği ilaçları şu şekilde kullanılır;

Demir eksikliği ilaçları aç karnına alınır.
Demir eksikliği ilaçları süt ve süt ürünleri ile beraber alınmamalıdır.
En az 6 boyunca ilaçlara devam edilmelidir.
Demir eksikliği ilaçları doktora sorulmadan bırakılmamalıdır.
Beslenme programına kırmızı et, sakatat, C vitamini içeren yiyecek ve içecekler,pekmez gibi besin kaynakları eklenmelidir.

Demir Eksikliğine İyi Gelen Besinler

Demir eksikliği tedavisinde ilaçlar kadar beslenme programı da önemlidir. Demir eksikliğinden kurtulmak için taze sebze meyveler, kuru baklagiller, kuru kayısı, kuru incir gibi besinler sıkça tüketilmelidir. Demir eksikliğini önlemek için C vitamini de ihmal edilmemelidir.C vitamini demirin bağırsaklarda emilimini yükseltir. Kafeinli içeceklerden uzak durulmalıdır. Süt ve süt ürünleri demir emilimini azaltır, bu sebeple daha dikkatli tüketilmelidir.

B12 vitamini demir eksikliğini önlemede çok önemlidir. B12 vitamini içeren gıdalar tüketilmelidir.

Demir eksikliğine iyi gelen gıdalar;

C vitamini içeren gıdalar ve içecekler. Özellikle kahvaltıda portakal suyu, domates, yeşillikler tüketilmelidir.
Et ve köfte yanında bol yeşillik yenmelidir.
Mayalı ekmekte olan demir daha fazla emilir bu sebepten mayasız ekmek yerine mayalı ekmek tercih edilmelidir.
Kuru baklagiller iyi pişirilmelidir, bu sayede demir emilimi artırılır.
Alüminyum, paslanmaz çelik demir emilimini düşürür.
Yemeklerin yanında çay ve kahve tüketilmemelidir.
Yemeklerden hemen sonra da çay ve kahve tüketilmemelidir.
Çay açık ve limon ile beraber tüketilmelidir.
Kuru kayısı, kuru incir, kuru dut bol bol tüketilmelidir.
Ispanak, pazı gibi yeşil yapraklı sebzeler sıkça tüketilmelidir.
Yumurta tüketilmelidir, yumurtanın yanında C vitamini içeren ürünler tercih edilmelidir.
Fındık, fıstık gibi kuruyemişler tüketilmelidir.
Pekmez kahvaltı sofralarında eksik olmamalıdır.
Kuru baklagil sık sık tercih edilmelidir, mümkünse et ile beraber pişirilmelidir.
Ispanak,et ve köfte yanında yoğurt tüketmekten kaçınılmalıdır.
Her öğün yeşillik tüketilmelidir.
Süt, ayran ve yoğurt yemeklerle beraber değil, ara öğünlerde tercih edilmelidir.
Sulu yemeklerde mümkün olduğunca et kullanılmalıdır.