Candida Mantarı Nedir, Candida Mantarına Ne İyi Gelir?

Candida aslında  bir maya türüdür. Fakat bu maya insanlarda ve hayvanlarda mantar hastalığa neden olur. Normal şartlarda bu mantar türü vücutta bulunur, ancak candida sayısı arttıkça vücuda zarar vermeye başlar.

Peki candida mantarı nedir? Candida mantarına neler iyi gelir? Tüm merak edilenleri sizler için araştırdık…

CANDİDA MANTARI NEDİR?

Candida, insan vücudunda normalde bulunan bir maya türü bir mantardır, fakat sayısı arttıkça sağlık sorununa yol açar.  Türkçe’de “kandida” olarak okunur.  Vücutta çok fazla candida birikmesiyle oluşan hastalığa ‘kandidiyaz’ denir. Eşeyli üreyen candida mantarı, insan ağzında ve sindirim sisteminde yaşayabilir. Sağlıklı yetişkin kişilerin yüzde 40’nın ağzında bu mantar vardır. Sağlıklı kadınların yüzde 20’nin vajinasında candida mantarı bulunur. Bu mantar aslında sindirim sistemindeki başka patojen bakterilerin üremesini engeller. Sağlıklı bir vücudun bağışıklık sistemi Candina’yı kontrol altında tutar.

Fakat vücutta bulunan diğer bakterilerin oranı candina’ya göre azalırsa bağışıklık sistemi güçsüzleşir ve candida mantarının çoğalmasına yol açar. Bunun dışında şeker hastalığı gibi sağlık sorunu da  bu mantarın çoğalmasına neden olabilir.

Şekerli ürünler ve rafine unlu  ürünleri fazla tüketmek vücutta candidanın fazla üremesine neden olur.

Akrilik takma diş kullananlar bu mantardan kaynaklı şikayetlerden daha fazla rahatsız olur.

CANDİDA MANTARININ NEDENLERİ NELERDİR?

Bu mantarın vücutta çoğalmasının birçok sebebi vardır. Bu sebepler şunlardır:

• Vücut hijyen bakımının yeterli yapılmaması.
• Fazla antibiyotik kullanmak.
• Ortak çamaşır kullanmak (özellikle iç çamaşırı).
• Aşırı şekerli beslenmek.
• Hidrojenize edilmiş yağlar, işlenmiş gıdaları fazla tüketmek.
• Karbonhidrat ve hazır gıda ağırlıklı beslenmek.
• Hazır besinlerde kullanılan koruyucu maddeler.
• Tarım ve böcek ilaçlarıyla fazla temasta bulunmak.
• Kanser tedavileri.
• Oral kortikosteroidler.
• Doğum kontrol hapları.

CANDİDA MANTARININ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Candidanın vücutta fazla çoğalmasıyla bazı sağlık sorunları ortaya çıkar.  Başlıca belirtileri şunlardır:

• Kas, kemik ve organ ağrıları.
• Kokulara karşı aşırı hassasiyet.
• Darbe alma sonucu cildin hızlıca morarması
• Vücut ısısında düşüş ( özellikle el ve ayaklarda.)
• Egzama.
• Sorunlu bölgede, iltihaplanma.
• Sorunlu bölgede formal bozulmalar.
• Sindirim sisteminde sorunlar.
• Genital akıntı.
• Sorunlu bölgede doku bozukluğu.
• Kaşıntı ve kızarıklık.
• Geçmeyen yorgunluk.
• Hormon dengesizliği.
• Dilde beyaz tabaka.
• Cinsel isteksizlik.
• İdrar yolu enfeksiyonu.
• Ağız kokusu.
• Tatlıya karşı aşırı istek duyma

Bu belirtilerin şiddeti önemlidir. Şikayetler arttığı takdirde mutlaka doktora gidilmelidir.

CANDİDA NERELERDE GÖRÜLÜR?

Candida, ağız dışında koltuk altı, meme altı gibi yerlerde mantar enfeksiyonuna neden olur. Ayrıca tırnak mantarı, vajinit, anüs çevresinde, akciğer candida enfeksiyonu oluşabilir.

Bağışıklık sistemi aşırı güçsüz düştüğü zamanlarda ise candida, beyin apseleri, sistit, menenjit, endokardit, piyelonefrit gibi sorunlara neden olabilir.

Bu mantarın dağılma durumuna göre karaciğer, böbrek, lösemi, hastalarında, yaşlılarda böbrek yetmezliğine neden olabilir.

CANDİDA GENETİK MİDİR?

Aile öyküsünde kalp krizi, inme, ani ölüm, beyin kanaması olan kişilerde lipoprotein A ve homosistein oranları çoğunlukla yüksek çıkar.  Bu durum genetik etkenlerden kaynaklanır. Bunun dışında hastalarda gizli diyabet, insülin direnci gibi problemler bulunur. Bağırsak floraları da şiddetli seviyede bozuk olur. Tüm bu etkenler sonucu candida enfeksiyonlarında genetik yatkınlık etkilidir denilebilir.

CANDİDA MANTARI BULAŞIR MI?

Candida mantarı insandan insana bulaşma ihtimali çoğunlukla azdır. Fakat genital bölgeye yerleşen mantar cinsel beraberlik yoluyla bulaşabilir. Bu mantar vücudun doğasında olan bir mantardır. Olması gereken seviyede olduğu zaman hiçbir zararı yoktur. Ancak zayıf bağışıklık sistemi sonucu kontrolsüz bir şekilde çoğalması hastalıklara neden olur.  Ağız bölgesinde oluşan kızarıklık ve aft gibi yaralara sebep olan bu mantar insandan insana bulaşmaz. Candida mantarı,  solunum yolu ile insandan insana bulaşmaz.

CANDİDA MANTARININ TEDAVİSİ

Her hastalıkta olduğu gibi, candida enfeksiyonunda da önce doktora gidilmelidir. Doktorun verdiği antifungal ilaçlar, kremler önerilen dozda ve sürede kullanılmalıdır. Bunların dışında beslenme şeklide oldukça önemlidir.

CANDİDA DİYETİ

Bu diyet, candida mantarının olumsuz etkilerini azaltan bir diyettir. Unutmayın Candida vücudun doğasında olan bir maya türüdür, vücuttan tamamen yok edilemez. Candidanın tedavisinde beslenmenin büyük önemi vardır. Bunun nedeni bu mantarın bazı besin kaynaklarından beslenmesidir. Bağışıklık sistemi ve sindirim sistemi güçlendirilmelidir. Bağırsaktaki yararlı bakteriler artırılmalıdır. Candida diyetinde probiyotik tüketiminin önemli bir yeri vardır. Bunların yanında vücuda mineral ve vitamin takviyesi yapılmalıdır. Özellikle B,C,D,E vitaminleri ve magnezyum, kalsiyum takviyesi yapılmalıdır.

Şeker tüketimini azaltın

Şeker candidanın en sevdiği besin kaynağıdır. Bu nedenle candida tedavisi süresince ve tedavi sonrasında şeker tüketimi yapılmamalıdır. Her türlü şekerleme, çikolata, basit şekerler beslenme programından çıkarılmalıdır.

Glutene dikkat

Bu mantarın sevdiği diğer besin kaynağı ise gluten içeren gıdalardır. Gluten barındıran besinlerde aynı şeker gibi candidayı besler ve çoğalmasını sağlar. Ayrıca gluten içeren gıdaların glisemik indeksi yüksektir. Buda vücutta insülin direnci oluşmasına neden olur. 

Güçlü bağışıklık sistemi

Bu mantarın çoğalmasının ve hastalığa neden olmasının bir sebebi de zayıf bağışıklık sistemidir. Bu sebeple tedavi boyunca ve tedavi sonrası bağışıklık sistemi güçlü tutulmalıdır. Özellikle de bağırsaktaki yararlı bakterilerin artması sağlanmalıdır. Bunun için, içinde probiyotik barındıran besinler tüketilmelidir. 

Kabuklu deniz ürünlerinden uzak durun

Kabuklu deniz ürünleri ağır metaller içerebilir. Bu da toksik etki yaparak candida mantarının kontrolsüz şekilde çoğalmasına zemin hazırlar. 

Karbonhidratlar

Beyaz un gibi içinde karbonhidrat barındıran besin kaynakları da bu mantarın kontrolsüz çoğalmasını sağlar. Bu sebeple tedavi boyunca ve tedavi sonrası karbonhidrat tüketimi azaltılmalıdır.

Soya

Soya içeren gıdalar, soya filizi, soya eti, soya sosu, soya sütü gibi gıdalar da bu diyetin içinde yer alamaz. Bunun nedeni, soya içeren besinlerin içeriğinde proteinlerin sindirime destek olan enzimleri engelleyen kuvvetli ve doğal toksinler bulunmasıdır. Bunun sonucu protein sindirimi engellenir, gastrit şikayeti ortaya çıkar ve amino asit değerinde düşüş olur.

Trans yağlar

Bu mantarın sebep olduğu şikayetleri olan kişiler,  trans yağlardan uzak durması gerekir. Bu yağların içinde mısır yağı, margarin, ayçiçek yağı, kanola gibi yağlar da vardır. Bu yağlar vücutta toksik etki yapar ve vücudun E vitamini ihtiyacını artırır.

CANDİDA MANTARINA NE İYİ GELİR?

Candida mantarının olumsuz etkilerinden kurtulmak için şu besin kaynaklarını tüketebilirsiniz:

• Faydalı katı ve sıvı yağlar 
• Özellikle tereyağı, zeytinyağ, susam yağı, keten yağı, hindistan cevizi yağı besin listesinde olmalıdır. 
• Balık yağı
•  Candida diyetinde vücudun omega 3 ve omega 6 yağ asit dengesinin korunması önemlidir.  Bu denge bozulduğu zaman candida mantarı kontrolsüz çoğalır.  Bunu önlemek için candida mantarı sorunu olan kişiler mutlaka omega 3 almalıdırlar. Balık yağı, omega 3 bakımından en zengin kaynaklardan biridir.
• Kefir
• Candida mantarı tedavisinde kefir ve probiyotik içeren diğer ürünler tavsiye edilir.Probiyotikler bağışıklık sistemini korur ve güçlendirir. Ayrıca bağırsak florasında bulunan yararlı bakterilerle candida mantarı arasındaki olması gereken dengeyi sağlar.
• Sebzeler
• Ispanak, havuç tatlı patates, karar lahana, kuşkonmaz, sarı kabak, mercimek, şalgam, bezelye, yer elması, bal kabağı gibi mevsiminde doğal sebzeler tüketebilirsiniz.
• Tahıllar
• Kinoa, mısır nişastası, arpa, tef, horozibiği çiçeği gibi tahılları sande bir kere tüketebilirsiniz.
• C vitamini
• C vitamini, böbreküstü bezlerinin çalışmasını sağlar ve bağışıklık sistemini güçlendirir
• Yağlar
• Kekik yağı, karanfil yağı, lavanta yağı vücutta oluşan fazla candidayı, bazı parazitleri ve mantarları yok eder ve büyümesini önler. Bu yağlar 10 günden fazla kullanılmamalıdır. Karanfil yağı, aynı zamanda ağızda oluşan pamukçukları da temizler.
• Elma sirkesi
• Elma sirkesi, bu mantarın yarattığı sorunların tedavisinde önemli rol oynar.  Elma sirkesi, candida mantarının hiç sevmediği gıda maddelerinin başındadır. Bir su bardağı suya bir kaşık elma sirkesi eklenerek yemeklerden önce içilirse candida mantarının çoğalması kontrol altına alınır. Ayrıca bağırsak florasını da destekler.
• Sarımsak
• Candida mantarının sevmediği bir diğer ürün sarımsaktır.  Sarımsak, bağışıklık sistemini korur ve güçlendirir. Bu sayede candida mantarının kontrolsüz çoğalmasını önler.

ENGELLEMEK İÇİN NELER YAPILMALI?

• Uzun süre ıslak mayo veya bornoz kullanmayın.
• Enfeksiyon tedavi olana kadar cinsel beraberlik yaşamayın.
• İlaçları doktorunuzun önerdiği şekilde kullanın.
• Doktorunuz tavsiye etmedikçe genital bölgenize şampuan, sabun, sprey kullanmayın.
• Pamuklu iç çamaşır tercih edin.
• Genital bölgenizi kuru tutun.
• Şeker hastası olanlar kan şekerini dengede tutmalı.
• Gerekmedikçe antibiyotik kullanmayın.
• Yoğurt ve kefiri bol bol tüketin.
• Lahana turşusunu bol bol tüketin.

CANDİDA TEDAVİSİNDE HANGİ DOKTORA GİDİLİR?

Genital bölgede olan şikayetler için kadın hastalıkları ve doğum doktoruna gidilmelidir. Diğer bölgelerde oluşan şikayetler için başka doktorlardan yardım alınabilir. Bu mantar kronikleşmeyen müsait bir türdür.  Bu nedenle belirtiler kendini gösterir göstermez doktora gidilmelidir.

CANDİDA KAŞINTI YAPAR MI?

Bu mantar, yerleştiği bölgeye göre kaşıntı şikayetine neden olabilir. Çoğunlukla genital bölgede şikayete neden olan mantar, kaşıntı, kızarıklık ve kabarıklık gibi şikayetlere neden olur. Bazen dudak çevresi ve ağız içinde oluşan mantarda kaşıntıya neden olabilir.

CANDİDA GÜNEŞTEN ETKİLENİR Mİ?

Bu mantar nemli ve karanlık bölgeleri sever. Bu nedenle bu mantar güneşte çoğalmaz.

CANDİDA TEKRAR EDER Mİ?

Bu sorunun cevabı”evet.” Candida mantarı tedavi sonrası tekrar edebilir. Bağışıklık sisteminin zayıf olması, stres, sıkıntı, yanlış beslenme candida mantarının kontrolsüz çoğalmasını sağlar.

CANDİDA MANTARI (KANDİDA MANTARI) TESTİ NASIL YAPILIR?

Bağırsaklarda kandida mantarının çoğaldığını evde yapabileceğiniz basit bir testle anlayabilirsiniz. Sabah uyandığınızda aç karnına (dişler bile fırçalanmadan veya ağız çalkalanmadan) cam bir bardağın ⅔’ü kadarını içme suyu ile doldurun ve bu suya tükürün. Bu suyu 15 dakika izleyin. Tükürük su üstünde kalıyorsa, sağlıklı bağırsak florasına sahipsiniz, sorun yok demektir. Fakat tükürük dibe çöküyorsa, saçak gibi dibe iniyorsa yada kar yağmış gibi duruyorsa veya su ile karıştırılmış rakı gibi duruyorsa kandina mantarı kontrolsüz çoğlamış demektir.