C vitamini hangi besinlerde var, faydaları nelerdir?

C  vitamini veya diğer adıyla askorbik asit; gıda veya takviyelerden sağlanan suda çözünebilen bir vitamin türüdür.  Vücut sağlığı için oldukça önemli role sahiptir. En önemli görevlerinin başında kolajen üretimi vardır. Bu sayede canlı ve sağlıklı bir cilt sahibi olmayı sağlar. Demir eksikliğini önlemede de oldukça etkilidir. Tansiyonu dengeler, doku hasarını onarır.

Yeterli oranda olmaması başta kansızlık, cilt sorunları, bağışıklık sisteminin zayıf düşmesi gibi sağlık sorunlarına neden olur. Fakat C vitamininin fazla olması da bazı yan etkiler doğurur. Gastrointestinal hastalıklar, karın ağrısı, diyare gibi sorunlar ortaya çıkabilir.

Grip olduğumuzda, hızlı iyileşmek için ilk aklımıza gelen vitamin C vitaminidir. Peki C vitamini nedir? 

C vitamini nedir?

C vitamini diğer adıyla askorbik asit, vücudun kendi kendine üretemediği, dışarıdan alınması gereken esansiyel bir vitamindir.

Vücut bu vitamini kendi üretemez. Bu nedenle dışarıdan besinle veya takviyelerle alması gerekir.

Güçlü bir antioksidan olan bu vitamin, hastalıkların iyileşmesinde önemli rol oynar. Özellikle kış aylarında ortaya çıkan soğuk algınlığı gibi hastalıklarda ilk aklımıza bu vitaminden destek almak gelir.

C vitamini, antioksidan olduğu için vücudu serbest radikallerin zararlı etkilerinden korur.

Vücut bu vitamini kendi üretemez, dışarıdan destekle bu vitamine sahip olabilir. Ancak, bu vitamin takviyesi doğal besinler sayesinde olmalıdır. Vitamin eksikliği var ise ve doktorunuz başka takviyeler önerir ise o zaman diğer takviye yöntemlerine başvurulur.

Günlük C vitamini miktarı yetişkinlerde 70 ila 90 miligram arasında değişir.

C vitamini ne işe yarar?

Sağlıklı bir vücut için olmazsa olmaz vitaminler arasındadır. Yeterli miktarda alınması gerekir. Kemiklerin, cildin, kan damarlarının oluşumunda ve korunmasında bu vitamin büyük rol oynar. Vücudun; kıkırdak, kas , kolajen üretebilmesi için C vitaminine ihtiyacı vardır. Yeterli miktarda demir emilimi yapabilmesi içinde bu vitamin gerekir. Bu yüzden demir içeren gıdaları, C vitamini içeren gıdalarla tüketmek tavsiye edilir. Gastrointestinal bazı hastalıklar özellikle bu vitamin eksikliğine duyarlıdır. Bunun nedeni ise bu vitaminin demir emilimini kolaylaştırmak dır.

Bu vitamin serbest radikallere karşı savaşmakta önemli rol oynar. Serbest radikaller, vücudun sağlığa zararlı durumlara maruz kaldığında( sigara dumanı gibi) meydana çıkan moleküllerdir.  Serbest radikaller kanser hastalıkları, kalp sorunları gibi önemli hastalıklara neden olabilir. Ayrıca, serbest radikaller çoğalması kronik hastalıklara ve oksidatif strese sebep olabilir.

C vitaminin faydaları nelerdir?

Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir

Bu vitamin vücudun bağışıklık sisteminin kuvvetlendirir. Yeterli oranda alınmasıyla, kandaki antioksidan sayısı %30 oranında artış gösterir. Bunun sonucu inflamasyon oluşması önlenir, serbest radikallere karşı korunur. Yeterli oranda alınan C vitamini kronik hastalıkları da önler.

Kalp sağlığını korur

Bu vitamin sayesinde, yüksek tansiyon, kötü huylu LDL kolesterol gibi sorunlar engellenir ve kalp sağlığı korunmuş olur. Kalp krizi ve kalp rahatsızlıkları riskini azaltır. Araştırmalar düzenli olarak C vitamini tüketen kişilerin kalp sağlığının korunduğunu gözlemlemiştir.

Yüksek tansiyonu dengeler

Yüksek tansiyon, kalp krizi riskini arttıran önemli bir sağlık sorunudur.  C vitaminini yüksek tansiyonu dengelemede önemli rol oynar. Bu vitamin kan basıncını düşürür ve kalpten kan taşıyan damarların rahatlamasını sağlar.

Demir eksikliği

kırmızı kan hücrelerinin yapımından ve vücut boyunca oksijen taşınmasında görevli olan demir, sağlıklı bir vücut için olması gereken bir maddedir. C vitamini, demir emilimini yükseltir, emilimi zor olan demirin daha kolay vücutta kalmasını sağlar. 

100 mg C vitamini sayesinde, demir emilimi % 67 oranında artar.  Bu özelliği sayesinde, demir eksikliği nedeniyle yaşanan kansızlık önlenmiş olur.

Ayrıca, bu vitamin beyaz kan hücrelerinin üretilmesine yardımcı olur. Böylelikle sağlığımızı enfeksiyonlara karşı korur. Ayrıca beyaz kan hücrelerini, serbest radikallere karşı korur ve beyaz kan hücrelerinin görevini yapmasını sağlar.

Bu özelliklerinin yanında cilt bariyerlerini de güçlendirir ve yaraların daha hızlı iyileşmesine yardımcı olur.

Gut hastalığı

Gut hastalığı, kandaki ürik asit seviyesinin yüksek çıkması sonucu eklem iltihaplanması, şişlik ve ani ağrılar oluşmasıdır. Bu vitamin, kandaki ürik asit seviyesini düşürür. Bu sayede gut hastalığı riskini azaltır.  Düzenli olarak, yeterli oranda C vitamini alan kişilerde gut hastalığı oranı %44 daha azdır. 

Unutkanlığı önler

Yaşın ilerlemesi ile beraber ortaya çıkan hafıza zayıflığı ve unutkanlık C vitamini takviyesi ile önlenebilir. Güçlü bir antioksidan olan bu vitamin hafızayı korur ve unutkanlığı önler.

Kanser

Güçlü bir antioksidan olan bu vitamin, vücudu oksidatif strese karşı korur. Gerekli oranda alınan C vitamini serbest radikallerle savaşır,  kanser ihtimalini azaltır. 

Burada dikkat edilmesi gereken durum, kanser tedavisinde olan hastaların doktora sormadan  C vitamini kullanmaması gerektiğidir. Bazı uzmanlar kemoterapi tedavisi gören hastaların Bu vitamini kullanmasını tavsiye etmemiştir.

Doku hasarını giderir

Bu vitaminin en büyük özelliklerinden biri antioksidan olmasıdır. Bu özelliği sayesinde hasar görmüş dokuları onarır ve iltihap, oksidasyon sonucu meydana gelen hasarların azalmasını sağlar. 

Soğuk algınlığı gibi üst solunum yolu hastalıklarına karşı savaşı ve vücudu korur.

Ayrıca, ilaca karşı dirençli olan tüberküloz bakterilerini de yok eder.

Cild sağlığı

Cilt sağlığı için kolajen önemli bir yere sahiptir. Kolajen üretiminde ise C vitamini büyük rol oynar. Bunun yanında antioksidan özelliği sayesinde de cilt sağlığını korur. 

Doğal yollarla, düzenli alınan bu vitamin sayesinde cilt hücreleri yenilenir, cilt sağlığı korunur ve daha genç bir görünüm kazanılır.

Bazı araştırmalar, bu vitaminin güneş ışınlarının zararı etkilerinden koruduğunu ve hasar görmüş cildin onarıldığını tespit etmiştir.

Bunların dışında C vitamininin faydaları şunlardır:

• Yaraların hızlı iyileşmesini sağlar.
• Kolesterolü düşürür ve dengeler.
• Ağız, diş ve dişeti sağlığını korur.
• Kas ve kemik sağlığını korur.
• Katarakt oluşmasını önler ve yaşın ilerlemesi sonucu oluşan makula hasarını önlemeye yardımcı olu. Göz sağlığını korur ve destekler.
• Güneş ışınları, sigara ve çevresel faktörler sonucu oluşan serbest radikallere karşı savaşır.
• Bağışıklık sistemi tarafından üretilen ve vücutta iltihaplanma oluşmasına neden olan histamin miktarını azaltır.
• Yorgunluk ve halsizliği önler.
• Deniz tutması semptomlarını azaltır.
• Özellikle kış aylarında vücudu korur, hastalanmayı önler.

C vitaminin önlediği hastalıklar

• Gut hastalığı
• Anemi(kansızlık)
• Tüberküloz
• Yüksek tansiyon
• Damar sertliği
• Kolesterol
• Katarakt
• Diyabet

C Vitamini Eksikliği Neden Olur?

C vitaminini vücut kendi üretemez, dışarıdan besin takviyesiyle bu vitamini alması gerekir. C vitamini içeren besinler tüketilmemesi, bu vitaminin eksikliğine neden olur. Bunun yanında dengesiz beslenme, alkol ve sigara kullanımı, akıl sağlığının yerinde olmaması ve diyalize giren kişiler de C vitaminı eksikliği görülür.

C Vitamini Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?

• Saç köklerinde küçük kırmızı lekeler
• Tavuk derisi görünümü
• Saç yapısında bozukluk
• kuru ve tahriş olmuş cilt
• İnce kırılgan ve kaşık şeklinde tırnaklar
• Kolay morarma, deri altında ufak mor halkalar
• Güçsüz ve zayıf kemikler,Eklemlerde şişlik ve ağrı
• Kolay hasta olma
• Bağışıklık sisteminin zayıf olması
• Yorgunluk, halsizlik ve huzursuzluk
• Depresif ruh hali
• Nedeni bilinmeyen kilo kaybı

C Vitamini Eksikliği Hangi Hastalıklara Sebep Olur?

Vitamin C’yi yeterli oranda almamak, kronik inflamasyona, oksidatif strese, kansızlığa, diş etlerinde kanamaya, diş kaybına  neden olabilir.

Oksidatif stres ve kronik  inflamasyonun şiddetli olması kalp ve diyabet gibi önemli hastalıkların riskini artırır.

C Vitamini Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

Bu vitaminin eksikliği, kan testleriyle kolaylıkla anlaşılır. Genelde, D vitamini eksikliği de eşlik eder. Doktor bu iki vitamin değerlerini kontrol etmek isteyebilir. Bazende diğer vitamin ve mineral değerlerini kontrol etmek için başka testler istenebilir.

C Vitamini Nelerde Var?

Bu vitamin ihtiyacını doğal yollarla karşılamak gerekir. Mevsiminde olan sebze ve meyveler en güzel yöntemdir. C vitaminı içeren sebze ve meyveler:

Meyveler;

Portakal, limon, mandalina, greyfurt, kivi, kavun, çilek, yaban mersini, üzüm, kuşburnu.

Sebzeler;

Kırmızı lahana, maydanoz, yeşil biber, kırmızı biber, brokoli, ıspanak, roka, tere, yeşil fasulye, bezelye, soğan, kırmızı dolmalık biber.

Mevsiminde olan sebze ve meyveler sayesinde, vitamin C ihtiyacını karşılarsınız. Bunların dışında,  vitamin takviyeleri olarak satılan ilaçlar, haplar ve diğer ürünler vardır. Bu ürünleri kullanmadan önce doktorunuza danışmakta fayda vardır.

C Vitamini Eksikliği Tedavisi Nasıl Olur?

C vitamini içeren beslenme düzenini sağlamak önemlidir. Bu vitaminin eksik olduğunu gösteren belirtiler var ise, öncelikle doktora gidilmelidir. Vitamin C içeren vitamin takviyeleri reçetesiz satılsa da, doktora danışmadan almak doğru olmaz. 

Doktorlar, bu vitamin eksikliğini tedavi edebilmek için bazen C vitaminı iğneleri önerebilir.

Vitamin C eksikliği, sağlıklı ve dengeli beslenme ile tedavi edilebilir. Sağlıklı bir beslenme programı için, uzman bir diyetisyenden yardım alınmalıdır.

C Vitamininin Zararları Varmı?

Her şeyde olduğu gibi, C vitaminini de dozunda ve gerekli olduğunca tüketmek lazım.

Günlük 1000 mg üstü C vitamini alınması, bu vitaminin yüksekliği olarak adlandırılır. Bu durum çoğunlukla yüksek oranda C vitamin takviyesi sonucu oluşur.

Günlük 1000 mg üzeri alınan C vitamin, vücut tarafından emilim sağlanamaz ve bazı yan etkiler oluşur.

C vitamini fazlalığını belirtileri şunlardır:

• Diyare
• Karın ağrısı
• Mide ekşimesi, mide yanması
• Bağırsak tıkanıklığı
• Baş ağrısı
• Yorgunluk, uyuklama
• Ciltte kızarıklık
• Uykusuzluk
• Karın krampları
• Halsizlik