BelgeselNasıl Yapılır

Fındık Nasıl Toplanır? Fındık Toplama Yevmiyesi Ne kadar?

Özellikle Giresun ve Ordu illerinin  göz bebeği olan fındık, oldukça faydalı, tam bir şifa deposudur.  Ancak, şifa kaynağı fındığın sofralarımıza geliş serüveni hiç de kolay değildir. Fındık Toplama…

Fındık nasıl toplanır? Fındık çeşitleri nelerdir? Fındık yevmiyesi ne kadardır? Tüm merak edilenleri sizler için derledik…

Fındık Nasıl Toplanır Gösterimi

Fındık

Giresun, Ordu ve Sakarya illerinde yetişen fındık, huş ağacı ailesinin bir ferdidir.  Fındığı biz kuruyemiş olarak değerlendirirsek de, aslında fındık ağacının sert kabuklu meyvesidir. Evet, fındık bir meyvedir. Bilimsel olarak, “Corylus avellana”  adlandırılır. Ağustos ayının başlarında toplanmaya başlar.  Ülkemizde, Karadeniz bölgesi fındık üretiminde öndedir, Giresun, Ordu, Trabzon, Artvin, Samsun, Sinop, Bolu, Sakarya, Düzce, Zonguldak ve Kocaeli fındık yetiştiren illerimizdir.Dünyada ise üretimin % 75’ne sahiptir.

Fındığın faydaları şunlardır:

  • Şeker hastalığını önlemede etkilidir.
  • Antioksidandır, kanser riskini azaltır.
  • İçinde, protein, amino asitler, E,K, vitaminleri, tiamin, selenyum barındırır.
  • Zengin içeriği sayesinde beyin sağlığını korur.
  • Lif kaynağıdır, kabızlığı önler.
  • İçeriği sayesinde kemik sağlığını korur.
  • Magnezyum ve K vitamini barındırır, bu sayede kas sağlığını korur.
  • E ve C vitamini içerir. Bu sayede hücre yenilemesi sağlar, yaşlanmayı önler.
  • Cildin canlı ve parlak olmasını sağlar.
  • Bakır, Fosfat, Demir kaynağıdır. Bu sayede kansızlığı önler.
  • Enerji verir.
  • Cinsel isteksizliği giderir.

Fındık Nasıl Toplanır?

Karadeniz topraklarında büyüyen fındık ağacı, Karadeniz’in sert ve engebeli topraklarından nasibini alır. Fındık toplamak Karadeniz halkı için oldukça önemli bir görevdir. Evin  yaşlısından çocuğuna kadar herkes bu görevden bir rol alır. 

Karadeniz’de fındık toplamak adeta hayati bir meseledir, ne olursa olsun o fındık toplanmalıdır. Özellikle köy halkının bir bölümü geçimini fındık sayesinde gerçekleştirir. Bu nedenle, bahçeler bebek gibi bakılır, fındıklar bebek gibi sevilir.

Ağustos ayı girmesiyle hazırlıklar başlar. Önce bahçe altı denilen,  fındık bahçesinde büyümüş yabani otlar temizlenir. Bu işlem günümüzde bahçe motoru sayesinde kolaylıkla yapılsa da, önceden tırpan, orak yardımıyla elle yapılırdı. Ocak diplerinde “jil” var ise onlar temizlenir. Jil; yeni büyüyen fındık dalı demektir. Fındık ocaklarının sal sayısı önemlidir. Ocakta fazla dal olması fındığın verimini düşürür, toplama işlemini zorlaştırır. Bahçe fındık toplamaya hazır hale getirilir ve fındığın iyice olgunlaşması beklenir. Çoğunlukla Ağustos ayının ilk haftası şehir merkezleri fındık toplamaya başlarlar. Bu süre köylere doğru çıkıldıkça biraz daha uzayabilir.

Fındık bahçelerinin bakımı, fındığın verimi ve randımanı için önemlidir. Bahçe altı biçmenin, jil kesmenin yanı sıra, bağmat işlemide bahçe bakımı için oldukça önemlidir.

Bağmat; Yaşlı, hasara uğramış, kurumuş fındık dallarının kesilerek ayıklama işlemidir. Çoğunlukla fındık bahçeden toplandıktan sonra yapılır. Bağmat yapan kişinin işinin ehli olması önemlidir, Hangi dalı keseceğini bilmeli, fındık veren dala zarar vermemelidir. Bağmat yapılan dallar, toplanır ve yakılmak için taşınır.

Akşamdan bahçe hazırlıkları yapılır. Bu hazırlıklar, yemek ve fındık toplamak için gerekli araç gereçlerdir.

“Fındık toplamak için ne gerekir?”  Sorusunun cevabını verelim…

Grevi; Uzun ve kalın fındık dallarını indirme işine yarayan, ağaç dalından yapılmış, ucu çıkıntılı kuru dal.

Çuval; Toplanan fındıkları konulması için gerekli. Genellikle büyük boy çuvallar tercih edilir.

Etek veya peştemal; Özellikle daldan fındık toplarken kullanılan, bele bağlanan bezden veya çuvaldan yapılmış sepet tarzı araç.

Sepet; Yer fındığı toplayan kişilerin fındık koyması için gerekli araç.

İp; Dolan fındık çuvallarını taşımak için ayrı, çuval ağzı bağlamak için ayrı ip gerekir.

Evi bahçeye uzak olan kişiler bunların dışında, su ve yemeği de bahçeye götürür. Böylelikle eve giderek zaman kaybına uğramaz.

Fındık toplama işlemi iki türlü olur;

Daldan fındık toplama

Yerden fındık toplama

Daldan fındık toplama

Çoğunlukla zaman sıkıntısı olan kişilerin tercih ettiği yöntemdir. Gurbetçi olan halk, okulların açılma süresine kadar fındık toplama ve kurutma işlemini bitirmesi gerekir. Bu nedenle fındığın yere düşmesini beklemeye zamanı olmaz. Fındık dalları, grevi denilen ucu çıkıntılı kurumuş ağaç dalıyla çekilir ve fındıklar tek tek toplanır. Toplanan fındıklar bele bağlı olan eteğe konulur. Bu etekler dolduğunda çuvallara boşaltılır.

Dolan çuvalın ağzı bağlanır. Bu işlemden sonrası bahçe durumuna göre biraz heyecan yüklüdür. Eğer bahçe bayır, dik bir bahçe ise, dolu fındık çuvalı yukarıdan aşağıya yuvarlanır. Yuvarlanma sırasında bazen ufak kazalar da olabilir, ağzı iyi bağlanmamış çuvalların içindeki fındıklar dökülerek bahçe sahiplerine ufak bir atraksiyon yaşatır.

Çoğunlukla bahçelerin yakınından araba yolu geçmez. Bahçe yanında evi olan veya araba yolu olan kişiler oldukça şanslıdır. Bahçesi yola uzak olan kişiler fındık çuvallarını sırtına yük eder ve yola kadar taşır.

Toplanan fındıklar ya eve getirilir, yada sirenti denilen yapılara dökülür. Tüm fındık işlemi bitene kadar bu ritüel devam eder.

Yerden fındık toplama

Zaman sorunu olmayan, bahçesi müsait olan veya fındık dalları çekilecek gibi olmayan bahçe sahipleri yerden toplamayı tercih eder. Yerden toplama için fındığın iyice olması beklenir. Olgunlaşan fındıkların dalları teker teker sallanır ve fındıkların düşmesi sağlanır. Sallama işlemi oldukça yorucu bir işlemdir. Yere dökülen fındıklar teker teker toplanır ve sepetlere doldurulur. Dolan sepet çuvala boşaltılır.  Devamı daldan toplama işlemiyle aynı.

Gördüğünüz gibi fındık toplama hiç de kolay bir işlem değildir. Tüm bu zorluğa Karadeniz’in hava şartları da eklenir. Bir günde 2 mevsim yaşayan Karadeniz, sabah yaz, öğlen kış olabilir. Güllük gülistanlık olan hava birden bozabilir ve sağanak yağmur başlayabilir. Fakat Karadeniz insanı ufak tefek yağmurdan kaçmaz, fındık toplamaya devam eder. Yoksa fındık toplamayı bitirmesi çok zor olur.

Gelelim toplanan fındığa ne olduğuna.

Fındık toplama işlemi bahçe dönümüne göre uzun sürer. Bazı bahçe sahipleri toplamayı 5 günde bitirir, bazı bahçe sahipleri 20 günde. Her gün toplanan çuvallar akşam olduğunda mutlaka boşaltılır, yoksa fındık çürüyebilir. Hatta gavsaklı olan fındık ( gavsak; fındığın yeşil kabuklu hali)  arada karıştırılır.

Tüm bahçelerin toplama işlemi bittikten sonra, fındık çekilir. Bunun için çoğunlukla patos denilen makineler kullanılır. Patos denilen makineler, kocaman bir elektrikli süpürgeye benzer. Büyük bir hortumu vardır. Bu hortumla fındığı içine çeker ve fındığı dışında olan gavsaktan ayırır. Fındığı az olan kişiler daha küçük fındık çekme makineleri kullanabilir. Bunda en büyük etken patosların saat ücretinin fazla olmasıdır. 

Çekilen fındık, güneşe serilerek kurutulur, yoksa fındık çürüyerek ziyan olur. Kurutma işlemi hava koşullarına göre değişir. Özellikle Doğu Karadeniz tarafında fındığı kurutma, fındığı toplamaktan daha zordur. İnsanlar resmen güneş avı yapar, güneş kovalar. Fındık kuruturken aynı zamanda ayıklanır.  Fındığın içinde olan koğuklar, çürükler, delik fındıklar ayıklanır. Fındığın kuruması güneşli havada en az 3-4 gün sürer.

Nihayet toptancıyla buluşma zamanı geldi. Fındığını kurutan bahçe sahibi çuvallarını alır ve toptancının yolunu tutar. Toptancı, fındığın randımanına göre fiyat belirler. Toptancılarda fındığı Fiskobirlik veya Tarım İşleri aracılığıyla halka ulaştırır.

Fındık Yevmiyesi Ne Kadardır?

Fındık bahçesi fazla olan bahçe sahipleri, fındık toplamaya yardımcı olarak yevmiyeci tutar. Yerden toplama, Daldan toplama, çuval taşıma, dal sallama yevmiyeleri farklı olur. Yevmiye ücreti çoğunlukla 4-5 kilo fındık fiyatına göre belirlenir. Tabi işgücünün zorluğu ve kolaylığı da ücret belirlemede etkili olur.

Fındığın bahçeden başlayıp, evimize kadar olan hikayesini sizlerle paylaştık. Şifa deposu olan fındığı sofralardan ihmal etmeyin…

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu