ATIMIZI DAHA GÜZEL GÖSTERMEK İÇİN NELER YAPABİLİRİZ ?
Bütün hayvan severler atlarının temiz sağlıklı en önemlisi de güzel görünmesini ister. Atımızı güzel göstermenin bir kaç yolu vardır. Tımar…
1- Tımar
Tımarda kullanılan malzemeler vardır ve bu malzemeler çok önemlidir. Çünkü bu malzemeleri yanlış kullanmak atımızın canını yakabilir ve onu bizden soğutabilir. Bu malzemeler sayesinden atımız hem temizlenmiş olur hemde herhangibi bi hastalığı varmı öğrenmiş oluruz. Tımar her gün yapılan bir şeydir.
Tımar malzemeleri
Kaşağı: Tımar fırçasının temizlenmesinde kullanılan metal veya mikadan imal malzemedir.
Kauçuk kaşağı: Gebre gibi kullanılan kauçuk malzemedir.
Bilek fırçası: Ayak bileklerinin temizliği için kullanılır.
Yele, kuyruk fırçası: Yele ve kuyruk bakımında kullanılan sert kıllı fırçadır.
Tımar fırçası: Atın vücut tüylerinin temizlenmesinde kullanılan kıl fırçadır.
Maya demiri: Atın tırnak içinin temizlenmesinde kullanılan malzemedir.
Tarak: Kakül, kuyruk ve yelelerin güzel bir biçim almasını sağlamak için kullanılır.
Sünger: Atın yıkanmasında kullanılan malzemedir.
I Maya fırçası: Mayanın içini temizlemek için kullanılır.
Ter bıçağı: Terleyen veya yıkanan atın vücudundaki suyun sıvazlanarak uzaklaştırılmasını sağlayan malzemedir.
Tımar sırasında Sırasıyla atın boynu, gövdesi, sağrısı ve bacakları tımar edilir. Tımar fırçası sağ elle, kaşağı sol elle kullanılır. Fırça önce tüylerin yatımı istikametinde sonra tersi istikametinde ve en son da yeniden yatımı istikametinde bir defada sürülerek ve metal kaşağıya fırça sürtülerek tımara başlanır ve devam edilir. Kaşağı iyice tozlanınca kenarından hücre kapısı dışı zeminine vurularak tozlar çırpılır.(Dişli kısmı vurulmamalıdır. Aksi halde kaşağının dişli kısmı ezilip kırılarak iş yapamaz hale gelir.).Fırça, karın bölgesine, apış arası bölgeye ve yüze sürülmez. Metal kaşağı yalnızca tımar fırçasının temizlenmesi için kullanılır ve vücuda sürülmez. Dişli kısmı vurulmamalıdır. Aksi halde kaşağının dişli kısmı ezilip kırılarak iş yapamaz hale gelir.).Fırça, karın bölgesine, apış arası bölgeye ve yüze sürülmez. Metal kaşağı yalnızca tımar fırçasının temizlenmesi için kullanılır ve vücuda sürülmez.
Dişli kısmı vurulmamalıdır. Aksi halde kaşağının dişli kısmı ezilip kırılarak iş yapamaz hale gelir.).Fırça, karın bölgesine, apış arası bölgeye ve yüze sürülmez. Metal kaşağı yalnızca tımar fırçasının temizlenmesi için kullanılır ve vücuda sürülmez.
Yele,kahkül ve kuyruk bakımı
Yele, kakül ve kuyruk devamlı uygun uzunlukta olmalıdır. Kakül en fazla kaş hizasında, yele 7-10 cm uzunluğunda, kuyruk ise hanep ekleminin 15 cm altında olacak şekilde kesilmelidir. Kesim itina ile keskin bir makas kullanılarak yapılmalı ve yandan bakıldığı zaman aykırı uzantılar kalmamalıdır.Yele, kakül ve kuyruk devamlı uygun uzunlukta olmalıdır. Kakül en fazla kaş hizasında, yele 7-10 cm uzunluğunda, kuyruk ise hanep ekleminin 15 cm altında olacak şekilde kesilmelidir. Kesim itina ile keskin bir makas kullanılarak yapılmalı ve yandan bakıldığı zaman aykırı uzantılar kalmamalıdır.Yele, kakül ve kuyruk devamlı uygun uzunlukta olmalıdır. Kakül en fazla kaş hizasında, yele 7-10 cm uzunluğunda, kuyruk ise hanep ekleminin 15 cm altında olacak şekilde kesilmelidir. Kesim itina ile keskin bir makas kullanılarak yapılmalı ve yandan bakıldığı zaman aykırı uzantılar kalmamalıdır.
2- At beslenmesi
Atımızın sağlıklı ve güzel görünmesinin diğer adımı ise atımızı beslemektir. Atımızın ne yediğini ne yemesi gerektiğini çok iyi bilmemiz gerekiyor. Atımıza yanlış bir şey yedirmemiz durumunda atımız ciddi sağlık sorunları yaşayabilir.Atlar yaklaşık her 2 saatte bir dışkı yaparlar. Heyecanlanma durumunda dışkılama sıklığı artar. Dışkıya çıkmama, kolik, bağırsaklarda tıkanma ve aşırı dehidrasyon durumlarında ortaya çıkar. Atın dışkısı çok gevşek veya sıkı olmayan yuvarlak şekildedir. Dışkı bronz veya sarıdan koyu yeşile çalan bir renk içermelidir. Gevşek dışkı başta ishal olmak üzere sindirim problemlerini ifade eder. Bir atın dışkı çıkardığı, yediği yem türüne, yemin miktarına, yaşına, iriliğine, çalışma yoğunluğuna ve diğer etkenlere bağlı olarak değişmektedir. Atın yediği yemlerin yaklaşık %60’ını sindirdiği kabul edilirse, dışkı miktarını bulmak daha kolay olur. Kaba yemler daha az sindirildiğinden diğer yemlerle beslenmeye oranla daha fazla dışkı üretilir. Tane ve diğer konsantre yemler daha fazla sindirildiğinden dışkı miktarı azalmaktadır. 500 Kg. canlı ağırlıkta bir at günde yaklaşık 14 Kg. dışkı ve 3,5 – 9 Lt. idrar çıkarabilir. At bir günde idrar ve dışkı toplamı olarak 16-23 Kg. yaş halde gübre üretir. Atların bokslarında yemlik ve suluk ile birlikte yalama taşı şeklinde eser miktarda element ve tuz içeren taşlar bulundurulmalıdır. Yalama taşları yemliğin içine de bırakılabilir. Tuz atlar için çok önemlidir.
Atlarda elektrolit kavramı
Elektrolit kavramı birçok alanda teknik olarak kullanılsa da, atlar ter yoluyla kaybedilen mineralleri (daha çok sodyum, potasyum, klor, bikarbonat daha az olarak ta magnezyum ve kalsiyum) ifade eder. Bu mineraller, ter ve ishal ile kaybedilir ancak burada söz konusu atlar olunca performans adına terden bahsedilecektir. Egzersiz ve çalışma sırasında ter yoluyla yüksek miktarda sodyum, potasyum ve klor kaybı söz konusudur. Bu elektrolitlerin kaybı kaslarda güçsüzlük, yorgunluk, dehidrasyon ve susama ile kendini gösterir. Dolayısıyla egzersiz, koşu veya yoğun çalışma öncesinde vücudun elektrolit dengesinin tam olması gerekir.Vücuda alınan fazla miktardaki elektrolitler idrar yoluyla atılır. Dolayısıyla vücutta birikerek zararlı olmazlar. Atlara verilen elektrolitlerin su ile takviye edilerek dengelenmesi gerekir. Atlar elektrolit verildikten genelde 3-4 saat sonra su içmeye başlar. Suya katılarak verilen elektrolitler suyun tadını değiştireceğinden atlar içmek istemeyebilir, bu sebeple suya katmadan verilmelidir. Ata verilecek elektrolit miktarı terleme ile kaybettiği elektrolit miktarı ile paraleldir.Atlar düşük düzeyli bir egzersiz sırasında saatte ortalama 5 – 10 lt. arasında ter kaybederler. Egzersizin yoğunluğu arttıkça vücuttan atılan ter miktarı da saatte 15 litreye kadar çıkmaktadır.
Atlarda su ihtiyacı
Atlarda su içme seyri karmaşık bir yapıdır. Su içmek daha çok vücut dokularının dehidrasyonu sonucunda gerçekleşir. Susuzluk durumunda atların salyası azalır ve ağız kurumaya başlar. Atlarda vücudun Dehidre olduğunu (susuz kaldığını) anlamak için basit bir deri testi yapılır. Dehidre olmayan normal atların derisi iki parmak arasında sıkılıp (çimdiklenip) bırakıldığında, deri 2 saniye içerisinde eski durumunu almalıdır. Ancak %10-12 dehidre olan atlara aynı işlem yapıldığında derinin eski halini alması 20-45 sn. almaktadır. Atlar ve genelde hayvanlar yemlerini yedikten hemen sonra su içerler, su içme sıklığı ise sıcak havalarda artar, Atların su ihtiyacı yaşa, büyüme durumuna, laktasyona (süt verme, emzirme dönemi), egzersiz yoğunluğuna ve çevre ısısına göre değişir.Atlara içirilecek suyun kalitesi önemlidir. Her halükarda temiz ve taze su verilmesi gerekir. Kalitesiz su hem zehirlenmeler hem de su tüketiminde azalmaya neden olur. Su tüketimindeki düşüş te hem sindirimi sınırlandırır hem de performansı ve yaşam kalitesini sınırlar.Atların suyunda coliform bakterilerin bulunması suda enfeksiyon hastalıkların ve virüslerin varlığına dair önemli bir risktir. Kemirgen idrarında ulunan leptospira etkenleri atların içme suyuna karışarak kısraklarda düşüğe neden olur. Atlar yosunlu suları tüketmemelidir. En önemli ve tehlikeli yosun (blue-green algea) cyanobacteria’dır. Bu yosunlar ışık duyarlılığı, kanlı ishal, halsizlik ve ölüme neden olabilir. İçilen sudaki toprak ve kum da sancıya neden olabilir.Atlar normalde her 100 kg. canlı ağırlığa 3-7 lt. su tüketirler.
Kaba yem ağırlıklı rasyon tüketen atlar konsantre yem tüketen atlara oranla daha çok su tüketirler.
Kaba yem konsantre yeme göre daha az sindirime ancak daha çok su tutma kapasitesine sahip olup, dışkı ile daha fazla su atılmasına neden olmaktadır. Yüksek VKS’ye sahip olan atlar zayıf atlara oranla daha az su içerler, vücuttaki yağ hidrofobik etkili olduğundan ve daha az su içerdiğinden su içmeyi azaltmaktadır.Atlar sıcak havada soğuk havaya oranla daha fazla su tüketirler. Bunun sebebi suyun hem vücut ısısını düzenlemek (soğutmak) için kullanılması hem de sıcak havada ter ile atılan suyun geri alınması gerekliliğidir.
Havadaki nem oranının artması ile birlikte su tüketimi artar.
Yoğun egzersiz su ihtiyacını arttırır. Ağır egzersiz yapan bir atın günlük su ihtiyacı 90 lt. ye kadar çıkar.
Laktasyondaki kısraklar, hem süt salgısı ile kaybolan suyu geri almak hem de laktasyonda artan yem tüketimi için ihtiyaç duyulan suyu karşılamak için su tüketimini arttırırlar.
Bazı hastalıklar ve ishal su tüketimini arttırır.Atlarda aşırı su tüketimi (polidipsia) böbrek bozukluklarına veya atta “cushing” isimli hastalığa işaret edebilir. Kolik ve laminitisi önlemek için atlara ağır egzersiz sonunda terli halde iken su verilmez. Atların teri soğuyunca istedikleri kadar su içmelerine müsaade edilir.
Atların Su İhtiyacını Etkileyen Faktörler: yaş, çevre ısı ve nem, iş (çalışan atlara 2 saatte bir su verilmelidir), rasyon, laktasyon.Atlara Su Verileceği Zaman Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Atlara su her zaman belli aralıklarla verilmeli ve hayvanlar susuz kalmamalıdır.
Çok çalıştırılan ve terli olan atlara soğuk su vermekten kaçınılmalı aksi halde sancı görülebilir.
Egzersizden ve yemlemeden bir saat sonra su verilmelidir.
Su azar azar sıcak yaz günlerinde ise sık sık verilmelidir.
